Trong những năm gần đây, Việt Nam đã và đang không ngừng khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ. Thông qua các chính sách đầu tư, phát triển hạ tầng, nguồn lực và thể chế, đất nước đang từng bước vươn lên trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu về công nghệ vũ trụ trong khu vực.
Các chuyên gia cho rằng, định hướng thời gian tới, phát triển công nghệ vũ trụ là yêu cầu tất yếu của quốc gia. Việc phát triển công nghệ vũ trụ không chỉ phục vụ mục tiêu dân sinh mà còn góp phần củng cố tiềm lực quốc phòng-an ninh, khẳng định vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Để đạt được mục tiêu này, cần hình thành chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ quốc gia, trong đó có sự đầu tư mạo hiểm và giao quyền tự chủ rất cao cho tổng công trình sư của dự án.
Ông Lý Hoàng Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết Việt Nam đã và đang tích cực triển khai Chương trình Khoa học và công nghệ cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ. Chương trình đã mang lại nhiều kết quả thiết thực, phục vụ cả mục tiêu dân sinh và quốc phòng-an ninh. Việt Nam đã phát triển được một số vệ tinh nhỏ như PicoDragon (2013), MicroDragon (2019), NanoDragon (2021), cùng với vệ tinh viễn thám VNREDSat-1 (2013).
Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang phối hợp với các bộ, ngành xây dựng các chính sách, cơ chế nhằm khai thác hiệu quả dữ liệu vệ tinh; khuyến khích chuyển giao công nghệ vũ trụ lưỡng dụng và hoàn thiện hệ thống trạm mặt đất. Ông Lý Hoàng Tùng cũng cho rằng, phát triển công nghệ vũ trụ sẽ trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế tri thức, củng cố tiềm lực quốc phòng – an ninh, khẳng định vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thành lập cơ quan hàng không vũ trụ quốc gia, có thể tham khảo mô hình Philippines, nơi có cơ quan vũ trụ quốc gia trực thuộc Chính phủ, để điều hành thống nhất và có phải có luật chuyên ngành về không gian. Ông cũng dẫn chứng, kinh tế vũ trụ toàn cầu dự báo sẽ đạt 1.400 tỷ USD vào năm 2030. Nhiều tỷ phú công nghệ đang đổ vốn vào lĩnh vực này, vì vậy Việt Nam không thể đứng ngoài.
Tiến sỹ Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, đánh giá, công nghệ vũ trụ là một ngành công nghệ chiến lược, nhưng đồng thời phải trở thành công nghệ hàng đầu, cùng với bán dẫn và năng lượng hạt nhân. Tiến sỹ Nguyễn Quân cũng cho rằng, cần thí điểm cơ chế sandbox theo Nghị quyết 193 của Quốc hội, tức là thí điểm một dự án công nghệ lớn với chức danh của tổng công trình sư được giao quyền tự chủ rất cao, chấp nhận rủi ro, chấp nhận mạo hiểm và miễn trừ trách nhiệm cho những người chủ trì dự án công nghệ lớn.
Để phát triển công nghệ vũ trụ, Việt Nam cần có những chiến lược cụ thể, đặc biệt là đầu tư vào nghiên cứu và phát triển. Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng cần phối hợp với các bộ, ngành liên quan để xây dựng các chính sách, cơ chế hỗ trợ cho sự phát triển của công nghệ vũ trụ.
