Trong bối cảnh Việt Nam đang tích cực tìm kiếm mô hình tăng trưởng mới cho giai đoạn 2026-2030 và tầm nhìn đến năm 2045, các chuyên gia kinh tế và công nghệ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư vào công nghệ chiến lược. Đây không chỉ là chìa khóa giúp đất nước chuyển đổi từ mô hình tăng trưởng dựa vào tài nguyên, lao động giá rẻ và đầu tư lớn sang mô hình dựa trên hiệu quả và đổi mới sáng tạo, mà còn giúp nâng cao vị thế của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Các chuyên gia cho rằng, để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam cần xác định rõ các lĩnh vực công nghệ ưu tiên, hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh đầu tư có trọng điểm và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Phát triển hạ tầng công nghệ, nâng cao năng lực nghiên cứu và cải tiến cơ chế tài chính cũng đóng vai trò hỗ trợ quan trọng. Tiến sỹ Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới, cho rằng công nghệ chiến lược là nhân tố then chốt giúp Việt Nam vượt qua giới hạn của các động lực tăng trưởng truyền thống. Trong giai đoạn tới, cần tập trung nguồn lực cho các lĩnh vực đột phá như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và vật liệu mới.
Phó Giáo sư, Tiến sỹ Huỳnh Quyết Thắng, Giám đốc Đại học Bách Khoa Hà Nội, cho rằng phát triển công nghệ chiến lược cần được tiếp cận theo hướng toàn diện và có trọng tâm. Cần xác định rõ các lĩnh vực ưu tiên mang tính nền tảng và xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo với cấu trúc đồng bộ. Điều này không chỉ giúp tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới, mà còn góp phần nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Tiến sỹ Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia Kinh tế trưởng của Ngân hàng Phát triển châu Á tại Việt Nam, nhận định thể chế là điểm nghẽn lớn trong mô hình tăng trưởng hiện tại. Cần tạo môi trường cạnh tranh thực chất, giảm can thiệp hành chính, bảo đảm quyền tiếp cận công bằng thông tin, tài nguyên và cơ hội giữa các thành phần kinh tế. Việc hoàn thiện thể chế sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ trong sản xuất kinh doanh.
Giáo sư, Tiến sỹ Trần Thọ Đạt, Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, cho rằng mô hình tăng trưởng hiện tại đã dần cạn dư địa. Cần chuyển hẳn sang mô hình dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo nếu muốn tăng trưởng dài hạn. Điều này đòi hỏi sự đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cũng như việc tạo ra môi trường thuận lợi cho việc ứng dụng công nghệ mới trong nền kinh tế.
Nhìn chung, việc đầu tư phát triển công nghệ chiến lược được xem là chìa khóa giúp Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng và nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa việc xác định các lĩnh vực công nghệ ưu tiên, hoàn thiện thể chế, đẩy mạnh đầu tư có trọng điểm và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo. Chính phủ Việt Nam và các bên liên quan đang tích cực thực hiện các bước đi cụ thể nhằm tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thuận lợi cho sự phát triển của đất nước.
