Trong bối cảnh máy bay không người lái (UAV) cảm tử Shahed của Nga ngày càng phát triển và trở thành mối đe dọa lớn đối với Ukraine, quân đội Ukraine đã chuyển hướng sang sử dụng hàng chục nghìn UAV đánh chặn để tăng cường khả năng phòng không của mình. Ông Arsen Zhumadilov, Giám đốc Cơ quan mua sắm thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine, cho biết rằng Ukraine đã ký kết hợp đồng sản xuất với số lượng lớn các UAV đánh chặn và sẽ tiếp tục đặt mua thêm tùy thuộc vào khả năng ngân sách của nước này. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ từ các nước đồng minh cũng được xem xét để đẩy mạnh sản lượng UAV đánh chặn.

Việc Mỹ viện trợ thêm các hệ thống phòng không Patriot cho Ukraine đã đóng vai trò quan trọng trong việc giúp Ukraine đối phó với tên lửa đạn đạo và hành trình của Nga. Tuy nhiên, vào tháng 6, Nga đã phóng hơn 5.000 UAV loại Shahed, trong đó có một đêm ghi nhận tới 728 chiếc, vượt xa khả năng phản ứng của bất kỳ hệ thống phòng không nào. Mỗi tên lửa Patriot có giá tới 3,3 triệu USD, đắt gấp 100 lần so với một chiếc Shahed. Do đó, Ukraine buộc phải tìm một giải pháp phòng thủ khác: rẻ, cơ động và có thể mở rộng nhanh chóng. UAV đánh chặn trở thành giải pháp duy nhất để ‘vá’ lại những lỗ hổng phòng không mà súng máy hay tên lửa không thể xử lý.

Ukraine đã bắt đầu cải tiến các UAV góc nhìn thứ nhất (FPV) thành UAV đánh chặn trên không để phá hủy các UAV trinh sát của Nga. Các mẫu UAV đánh chặn mới được thiết kế lại theo kiểu khí động học, với giá dao động từ 1.000 đến 5.000 USD tùy vào khả năng hoạt động. Số lượng UAV mà Nga sử dụng trong năm qua đã tăng gấp 10 lần. Để đối phó, Ukraine đang tăng tốc triển khai lá chắn mới, hy vọng sớm đưa tỷ lệ đánh chặn quay trở lại mức hơn 95%.

Ông Zhumadilov nhấn mạnh rằng việc sản xuất và triển khai UAV đánh chặn là một phần quan trọng trong chiến lược phòng không của Ukraine. Ông cũng cho biết rằng Ukraine đang tích cực tìm kiếm sự hỗ trợ từ các nước đồng minh để tăng cường sản lượng UAV đánh chặn. Sự phát triển của UAV đánh chặn không chỉ giúp Ukraine đối phó với UAV cảm tử của Nga mà còn mở ra một hướng đi mới trong việc phát triển khả năng phòng không của nước này.

Trước sự gia tăng của các mối đe dọa từ trên không, Ukraine đang đẩy mạnh việc sản xuất và triển khai các UAV đánh chặn. Với sự hỗ trợ từ các nước đồng minh và nỗ lực của mình, Ukraine hy vọng sẽ sớm đạt được mục tiêu tăng cường khả năng phòng không và đối phó hiệu quả với các mối đe dọa từ Nga.

Mỹ và Ukraine hiện đang xúc tiến một thỏa thuận mua bán máy bay không người lái (UAV) có giá trị lên đến 30 tỷ USD. Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, đã tiết lộ rằng ông đã đạt được thỏa thuận với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc Washington sẽ mua UAV do Kiev sản xuất.

Ông Zelensky đã chỉ đạo các cấp dưới của mình chuẩn bị cho việc ký kết hợp đồng bán UAV cho Mỹ, một thỏa thuận được coi là nghiêm túc và quan trọng. Điều này cho thấy Ukraine đang nổi lên như một trung tâm sản xuất UAV hàng đầu thế giới.

Trong bối cảnh xung đột với Nga, Ukraine đã nhanh chóng phát triển và áp dụng công nghệ UAV vào chiến trường. Những chiếc UAV không chỉ giúp Ukraine đối phó với lực lượng Nga mà còn cho phép họ phá hủy các khí tài hạng nặng hiện đại của đối phương.

Ông Zelensky nhấn mạnh rằng UAV đóng vai trò là công cụ chủ chốt giúp Ukraine tồn tại trong chiến dịch quân sự của Nga. Ông cũng cho rằng Mỹ cần công nghệ này để nâng cao năng lực quân sự của mình.

Hiện tại, Ukraine đang đàm phán với một số quốc gia khác, bao gồm Đức, Đan Mạch và Na Uy, về việc hợp tác trong lĩnh vực UAV.

Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự cho rằng Mỹ đang tụt hậu so với Nga và Trung Quốc trong sản xuất UAV cũng như huấn luyện binh sĩ sử dụng và phòng thủ trước khí tài này.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã thừa nhận rằng Washington đang tụt hậu về công nghệ UAV và đang triển khai các chính sách và khoản đầu tư mới để thu hẹp khoảng cách.

Chuyên gia Nga Yuri Knutov cho rằng sự phát triển của UAV đang diễn ra với tốc độ chóng mặt và Ukraine đã đạt được những thành công đáng kể. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng phương Tây, bao gồm cả Mỹ, đang tích cực hỗ trợ Kiev về một số công nghệ, nhưng vẫn chưa thể bắt kịp với thực tế trên chiến trường.

Một số chuyên gia cho rằng nếu Mỹ tham gia vào một cuộc xung đột thực sự, tình hình này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Có thể đây là lý do khiến Washington quyết định ký hợp đồng mua UAV của Ukraine với giá trị lên đến hàng chục tỷ USD.

Trong cuộc xung đột với Ukraine, Nga đã trải qua một sự chuyển đổi đáng kể trong chiến lược sử dụng máy bay không người lái (UAV). Ban đầu, Moscow phụ thuộc vào UAV Shahed do Iran sản xuất, nhưng sau đó đã tự phát triển phiên bản cải tiến Geran với nhiều tính năng nguy hiểm hơn.

Quá trình cải tiến UAV của Nga bắt đầu từ năm 2022, khi Moscow triển khai UAV Shahed-131 và Shahed-136 do Iran sản xuất để tấn công các mục tiêu ở Ukraine. Tuy nhiên, đến năm 2023, Nga đã chuyển sang sản xuất các phiên bản UAV cải tiến của mình là Geran-1 và Geran-2, với hình dáng tương tự như UAV của Iran.

UAV Geran có khả năng bay xa khoảng 2.500km và đạt tốc độ 180 km/h. Các chuyên gia cho rằng, Nga đã thực hiện nhiều cải tiến để tăng cường sức hủy diệt của các UAV, bao gồm nâng cấp hệ thống dẫn đường và tăng sức công phá của đầu đạn.

Một trong những nâng cấp quan trọng của UAV Geran là hệ thống dẫn đường. Các phiên bản UAV đầu tiên sử dụng ăng-ten mẫu thu có kiểm soát (CRPA) 4 phần tử kết hợp với hệ thống định vị toàn cầu bằng vệ tinh (GNSS). Tuy nhiên, khi năng lực tác chiến điện tử của Ukraine trở nên hiệu quả hơn, Nga đã trang bị cho các mẫu UAV mới ăng-ten CRPA 8 hoặc 16 phần tử kết hợp hệ thống Kometa.

Ngoài ra, các phiên bản mới hơn của UAV Geran còn được trang bị bộ phát vô tuyến để điều khiển từ xa hoặc các modem 3G/LTE kết nối với mạng di động địa phương, tăng khả năng dự phòng dẫn đường và cho phép truyền dữ liệu đo từ xa và qua video.

Bên cạnh những cải tiến về UAV tấn công, Nga còn đẩy mạnh việc sử dụng UAV mồi nhử. Vào năm 2024, Moscow bắt đầu áp dụng rộng rãi chiến thuật mới nhằm áp đảo hệ thống phòng không Ukraine bằng cách phóng các UAV mồi nhử tầm xa như Parodya và Gerbera.

Các UAV mồi nhử có giá khoảng 10.000 USD/chiếc, rẻ hơn UAV Geran tới 10 lần. Chúng thường được chế tạo từ nhựa và gỗ dán giá rẻ cũng như nặng chưa đến 20kg. Tầm hoạt động của UAV mồi nhử cũng ngắn hơn, vào khoảng 600km.

Chuyên gia Jacob Parakilas tại tổ chức RAND châu Âu ở Cambridge nhận định, Gerbera là UAV mồi nhử hiệu quả nhờ chi phí rẻ, thiết kế đơn giản, nhưng lại bay theo các tuyến đường tương tự cũng như tạo ra những tín hiệu điện tử và radar tương tự như một UAV tấn công.

Tuy nhiên, mối đe dọa từ UAV Nga đối với Ukraine có thể sớm gia tăng, khi Moscow tăng cường sản xuất tại các trung tâm chính ở Yelabuga và Izhevsk. Nga đang cho xuất xưởng hơn 5.000 UAV tầm xa mỗi tháng, bao gồm UAV tấn công kiểu Shahed và UAV mồi nhử.

Tờ Forbes trích dẫn thông tin tình báo quân sự của Ukraine cho hay, tính đến tháng 5, sản lượng của Nga vào khoảng 2.700 UAV tấn công Geran và 2.500 UAV mồi nhử Gerbera mỗi tháng. Các con số này đánh dấu mức tăng gần gấp 5 lần kể từ mùa hè năm 2024.

Theo báo cáo hồi tháng 2 của Cơ quan tình báo quân sự Ukraine, Nga đã và đang phát triển mẫu UAV Geran 3 có tốc độ bay nhanh hơn nhờ thay thế động cơ piston bằng động cơ phản lực.

Chuyên gia quân sự Parakilas cho rằng, UAV Geran 3 cũng có thể được nâng cấp hệ thống điện tử bền bỉ hơn và liên kết dữ liệu hai chiều, từ đó cho phép người vận hành phản ứng theo thời gian thực và tấn công các mục tiêu di động.

Tuy nhiên, ông Parakilas nhấn mạnh, những bước nâng cấp như trên sẽ gây tốn kém. Đồng quan điểm, nhà phân tích quốc phòng David Sharp tại Israel cho hay, ứng dụng nhiều cải tiến sẽ khiến chi phí sản xuất UAV trở nên đắt đỏ hơn và từ đó ảnh hưởng đến việc sản xuất hàng loạt.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine, Denys Shmyhal, vừa công bố bốn thỏa thuận hợp tác liên quan đến công nghệ đánh chặn thiết bị bay không người lái (UAV) với tổng giá trị lên tới hơn 72 triệu USD. Ông Shmyhal nhấn mạnh rằng trọng tâm đặc biệt đang được đặt vào các UAV đánh chặn có khả năng chống lại UAV Shahed của Nga.

Ukraine cũng đang tích cực tìm kiếm các đối tác quốc tế để mua thêm thiết bị đánh chặn nhằm tăng cường năng lực phòng thủ. Vào đầu tháng 7, Arsen Zhumadilov, Giám đốc Cơ quan mua sắm quốc phòng Ukraine, cho biết cơ quan này đã ký hợp đồng mua hàng chục nghìn UAV đánh chặn, loại vũ khí đang được sản xuất hàng loạt. Tuy nhiên, ông Zhumadilov không tiết lộ thông tin về giá trị của các hợp đồng này.

Theo Business Insider, UAV đánh chặn đang trở thành lựa chọn tiết kiệm chi phí để tiêu diệt UAV cảm tử như dòng Shahed do Iran thiết kế và Nga đang sản xuất phiên bản nội địa với tên gọi Geran-2, cũng như các phương tiện trinh sát không người lái cao cấp hơn. Nga đã tăng cường triển khai tấn công bằng UAV Geran-2 kết hợp với UAV mồi nhử và tên lửa, khiến nhiệm vụ của các hệ thống phòng không Ukraine trở nên phức tạp hơn nhiều.

Moscow được cho là đang trang bị cho UAV đầu đạn lớn hơn và đầu đạn nhiệt áp, cũng như áp dụng chiến thuật tấn công khiến chúng khó bị bắn hạ bằng các giải pháp giá rẻ như súng máy. Ukraine hiện sở hữu một số hệ thống phòng không hiện đại, bao gồm 6 hệ thống phòng không Patriot đang hoạt động bên cạnh các hệ thống khác. Tuy nhiên, số lượng hệ thống phòng không chỉ có hạn và chi phí vận hành cao buộc Kiev phải tìm kiếm các giải pháp sáng tạo hơn.

Mỗi tên lửa đánh chặn Patriot có giá hơn 3 triệu USD. Việc sản xuất tên lửa cũng đang bị hạn chế, khiến chúng không còn là vũ khí lý tưởng để chống lại UAV. Trong khi đó, UAV đánh chặn hoạt động tương tự như tên lửa đánh chặn, nhưng có giá thành sản xuất rẻ hơn và dễ sản xuất hơn.

Gần đây, giới chuyên gia quân sự phương Tây cho rằng Nga sẵn sàng phóng hàng nghìn UAV tấn công Ukraine chỉ trong một đêm. Điều này càng cho thấy sự cần thiết của UAV đánh chặn trong chiến lược phòng thủ của Ukraine.

Động thái của Ukraine nhằm tăng cường năng lực đánh chặn UAV được đưa ra trong bối cảnh nước này đang phải đối mặt với thách thức lớn từ các cuộc tấn công bằng UAV của Nga. Việc sở hữu các UAV đánh chặn sẽ giúp Ukraine có thêm một công cụ hiệu quả để đối phó với mối đe dọa này.

Hiện tại, các chi tiết cụ thể về các hợp đồng mua sắm UAV đánh chặn chưa được công bố. Tuy nhiên, việc Ukraine tích cực tìm kiếm và mua sắm các thiết bị này cho thấy sự quyết tâm của nước này trong việc tăng cường năng lực phòng thủ trước các mối đe dọa từ trên không.

Trung Quốc đã chính thức giới thiệu hệ thống vũ khí laser thế hệ mới OW5-A50, do Tập đoàn công nghiệp NORINCO phát triển, như một giải pháp đối phó với mối đe dọa ngày càng gia tăng từ các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV). Trong bối cảnh chiến trường hiện đại, việc sử dụng UAV đã trở thành một chiến thuật phổ biến, làm thay đổi sâu sắc cán cân sức mạnh trong các xung đột.

Hệ thống OW5-A50 được thiết kế để trung hòa các UAV cỡ nhỏ đến trung bình trong thời gian ngắn, sử dụng chùm tia laser công suất cao để đốt cháy, vô hiệu hóa hoặc làm nổ các linh kiện điện tử và vật liệu nhạy cảm trên máy bay không người lái. Với công nghệ lõi ‘vô thanh, vô hình’, vũ khí laser như OW5-A50 hoạt động không tạo ra tiếng ồn lớn, không để lại khói hay đường bay rõ ràng, khiến đối phương khó phát hiện và gần như không thể đánh chặn.

Theo các chuyên gia quốc phòng, hệ thống này có thể theo dõi và khóa mục tiêu tự động nhờ tổ hợp radar và cảm biến quang điện. OW5-A50 có thể tấn công các mục tiêu UAV từ khoảng cách 1-4km, tùy điều kiện thời tiết và kích thước mục tiêu. Hệ thống này cũng có thể tiêu diệt nhiều mục tiêu liên tiếp mà không cần tái nạp, nhờ sử dụng điện năng từ nguồn tích hợp.

Tốc độ phản ứng cực nhanh và chi phí vận hành cực thấp là hai lợi thế vượt trội khiến các hệ thống laser như OW5-A50 đang ngày càng được coi trọng trong chiến lược phòng thủ tầm gần của Trung Quốc. Bài học từ Ukraine đã chứng minh hiệu quả tàn phá của UAV giá rẻ, và Trung Quốc đang đặt cược vào laser như một lời giải chi phí thấp nhưng hiệu quả cho bài toán phòng thủ UAV.

Trong một cuộc diễn tập biên giới quy mô lớn diễn ra gần đây, quân đội Trung Quốc đã trực tiếp sử dụng OW5-A50 để đánh chặn UAV mô phỏng tình huống tập kích theo nhóm, cho thấy hệ thống này đã vượt qua giai đoạn thử nghiệm phòng thí nghiệm và tiến gần hơn đến triển khai tác chiến thực tế.

Trung Quốc đang thể hiện rõ tham vọng dẫn đầu thế giới về vũ khí năng lượng định hướng (DEW), lĩnh vực vốn đang được Mỹ, Israel và một số nước NATO đầu tư mạnh. Nếu được triển khai rộng rãi, các hệ thống như OW5-A50 sẽ không chỉ giúp Trung Quốc tăng cường khả năng bảo vệ không phận, mà còn xuất khẩu sang các nước đang đối mặt với hiểm họa UAV.

Quân đội Ukraine đã đạt được thành công đáng kể trong việc phá hủy một tổ hợp tác chiến điện tử thử nghiệm của Nga, được thiết kế để chế áp máy bay không người lái (UAV). Thông tin này được báo cáo bởi Kyiv Independent vào ngày 20/7, cho biết các binh sĩ thuộc Tiểu đoàn Svarog424 của Lực lượng Hệ thống Không người lái Ukraine đã phát hiện và tiêu diệt thành công hệ thống tác chiến điện tử KOP-2 của Nga.

Tổ hợp KOP-2 là một thiết bị hiện đại và đắt đỏ của Nga, chuyên dụng để phát hiện và gây nhiễu các UAV đối phương. Với khả năng quét dải tần số vô tuyến rộng, hệ thống này có thể xác định tần số điều khiển của UAV và phát tín hiệu nhiễu công suất lớn nhằm vô hiệu hóa mục tiêu. Thông thường, tổ hợp KOP-2 được triển khai để bảo vệ các mục tiêu chiến lược quan trọng như hệ thống phòng không và cơ sở hạ tầng.

Trong thực chiến, tổ hợp KOP-2 đã được chứng minh là không hiệu quả trước các biện pháp đối phó của Ukraine. Theo Tiểu đoàn Svarog, đòn đánh đầu tiên đã làm tê liệt thiết bị, và một đợt tấn công tiếp theo đã phá hủy hoàn toàn tổ hợp KOP-2. Thành công của chiến dịch này cho thấy năng lực ngày càng tinh vi của các đơn vị UAV Ukraine trong việc phát hiện và loại bỏ các mối đe dọa tác chiến điện tử.

Những hoạt động như vậy có ý nghĩa quan trọng khi Nga ngày càng phụ thuộc vào các hệ thống tác chiến điện tử để gây gián đoạn hoạt động của UAV Ukraine ở cấp độ chiến thuật. Việc phá hủy tổ hợp KOP-2 cũng cho thấy Ukraine đang tăng cường sử dụng công nghệ UAV và robot trên chiến trường như một phần trong chiến lược tổng thể nhằm giảm tổn thất nhân lực và thích ứng với các mối đe dọa ngày càng thay đổi dọc tuyến mặt trận.

Trong bối cảnh các cuộc tập kích bằng UAV quy mô lớn nhằm vào các thành phố của Ukraine trong những tuần gần đây, Kiev cũng đã gia tăng các đòn tấn công bằng UAV vào Moscow, với hàng chục chiếc bị phóng về phía thủ đô của Nga chỉ riêng trong tuần qua. Điều này cho thấy tình hình xung đột đang leo thang và các bên đang tiếp tục tìm cách thích ứng và phản công.

Xem thêm: https://kyivindependent.com/russia-loses-rare-electronic-warfare-system-ukrainian-military/