Trong nỗ lực bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn. Đây là một trong những bộ tài liệu lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam, với 33.976 tấm mộc bản được lưu trữ tại trung tâm.

Việc ứng dụng AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn không chỉ là xu thế tất yếu mà còn phản ánh tư duy đổi mới trong việc lưu giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. AI có thể hỗ trợ số hóa các hiện vật, tài liệu cổ bằng công nghệ quét 3D, phục dựng các công trình kiến trúc bị hư hại, tái tạo những giá trị văn hóa đang có nguy cơ mai một.

Theo nhà nghiên cứu Minh Đạo, việc đưa AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn là một bước tiến quan trọng trong việc bảo tồn di sản văn hóa. AI không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và bảo tồn, mà còn hỗ trợ việc lan tỏa di sản văn hóa đến công chúng thông qua các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường và chatbot hướng dẫn du lịch. Điều này giúp khách tham quan có những trải nghiệm tương tác sống động với di sản.

Tuy nhiên, việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng đối mặt với không ít thách thức, trong đó vấn đề dữ liệu là một trở ngại lớn. Nhiều tư liệu di sản chưa được số hóa đầy đủ hoặc bị thiếu hụt thông tin, gây khó khăn cho AI trong việc phân tích và tái tạo. Bên cạnh đó, sự chính xác trong việc diễn giải và truyền tải nội dung văn hóa cũng là một thách thức.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong bảo tồn di sản văn hóa, nhà nghiên cứu Minh Đạo nhấn mạnh rằng cần có chiến lược đầu tư bài bản vào việc xây dựng kho dữ liệu số về di sản văn hóa, với yêu cầu cao về tính chính xác, đầy đủ và hệ thống. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và đội ngũ kỹ sư công nghệ là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình AI có khả năng tiếp cận đúng bản chất, truyền tải trung thực tinh thần và giá trị của di sản.

TS Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, để ứng dụng công nghệ vào trưng bày một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là công tác nghiên cứu. Những di vật, cổ vật – vốn là thành phần của di sản văn hóa vật thể – cần được tìm hiểu kỹ lưỡng để kể lại câu chuyện của chúng một cách chính xác và sâu sắc.

Tìm hiểu thêm về ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa tại Việt Nam

Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đang tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng AI trong công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn, với mục tiêu xây dựng một hệ thống bảo tồn di sản văn hóa hiện đại và hiệu quả. Đây là một nỗ lực quan trọng trong việc bảo vệ và phát huy giá trị của di sản văn hóa dân tộc.

Trong thời đại kỹ thuật số hiện nay, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng phổ biến, nhưng đồng thời cũng xuất hiện những thách thức mới về lòng tin và trách nhiệm giải trình. Mới đây, văn phòng FBI tại New Haven đã cảnh báo về việc sử dụng AI để giả mạo giọng nói của các quan chức hàng đầu Hoa Kỳ thông qua nhân bản giọng nói và tin nhắn âm thanh giả.

Cảnh báo này được đưa ra sau khi các bản ghi âm deepfake bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội, gây ra sự nhầm lẫn và mất lòng tin. Công nghệ này đang được cải thiện với tốc độ rất nhanh và các doanh nghiệp tại Connecticut cũng không ngoại lệ. Từ các email được viết bởi AI giả mạo CEO đến giọng nói điều hành bị nhân bản được sử dụng trong các vụ lừa đảo tài chính, mối đe dọa là có thật và đang gia tăng.

Trước những thách thức này, câu hỏi được đặt ra là làm thế nào chúng ta có thể duy trì lòng tin, trách nhiệm giải trình và kiểm soát trong một thế giới kỹ thuật số ngày càng được điều hành bởi các thuật toán? Câu trả lời nằm trong việc xây dựng một cơ sở hạ tầng lòng tin kỹ thuật số, trong đó công nghệ blockchain và các công nghệ phi tập trung khác đóng vai trò quan trọng.

Công nghệ blockchain, trước đây liên quan đến tiền điện tử, hiện đang nổi lên như những lớp nền tảng để thiết lập lòng tin trong các nền kinh tế do AI điều hành. Công nghệ này cho phép đạt được sự đồng thuận giữa các bên không quen biết hoặc không đáng tin, và cung cấp sự minh bạch có thể xác minh trong các quy trình truyền thống bị ẩn sau các hộp đen thuật toán.

Cùng với Internet of Things (IoT), thực tế ảo và điện toán lượng tử, công nghệ blockchain đang giúp định hình Web4.0 – một tương lai của internet tích hợp liền mạch các hệ thống kỹ thuật số và vật lý, tái định nghĩa cách máy móc và con người tương tác, và tạo ra các cơ hội mới cho đổi mới và thương mại.

Khi ngày càng có nhiều doanh nghiệp kết hợp trí tuệ nhân tạo, công nghệ blockchain có thể cung cấp bốn lợi ích chính để giúp doanh nghiệp tăng cường độ tin cậy và công bằng của AI. Đó là khả năng kiểm toán, quyền sở hữu dữ liệu, tính toàn vẹn của dữ liệu và AI phi tập trung.

Các giải pháp blockchain cung cấp hồ sơ không thể thay đổi của các quyết định AI, giúp làm sáng tỏ “hộp đen” và cung cấp sự minh bạch cho khách hàng, các nhóm nội bộ hoặc cơ quan quản lý. Công nghệ blockchain cũng cho phép các cá nhân và tổ chức giữ quyền kiểm soát dữ liệu của mình, sử dụng ví kỹ thuật số và hợp đồng thông minh để chia sẻ dữ liệu chỉ khi, như thế nào và với ai họ chọn.

Các doanh nghiệp có thể sử dụng blockchain để truy xuất và bảo vệ dữ liệu khách hàng, tuân thủ các quy định mới nổi. Họ cũng có thể phát triển các hoạt động thông minh hơn, tinh gọn hơn với các hợp đồng thông minh tự động và tích hợp IoT, khám phá các dòng doanh thu mới trong các dịch vụ token hóa, thị trường AI và trao đổi dữ liệu an toàn.

Định vị công ty của bạn là một công ty tiên tiến và kiên cường trong một bối cảnh mối đe dọa kỹ thuật số ngày càng tăng. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp không cần phải thành thạo blockchain qua đêm, nhưng họ cần phải làm quen với nó. Blockchain không phải là một giải pháp thần kỳ, nhưng khi được sử dụng cùng nhau, các công nghệ mới nổi này cung cấp cho các doanh nghiệp một cách mạnh mẽ để đổi mới mà không ảnh hưởng đến lòng tin, đạo đức hoặc kiểm soát.

Tham khảo thêm thông tin về công nghệ blockchain và AI tại các nguồn tin cậy để có cái nhìn sâu sắc hơn về tương lai của công nghệ.

Nhìn chung, việc kết hợp công nghệ blockchain và AI có thể giúp các doanh nghiệp tăng cường độ tin cậy và công bằng của AI, đồng thời mở ra các cơ hội mới cho đổi mới và thương mại trong tương lai.

Trong những năm gần đây, robot đã ngày càng khẳng định vị trí của mình trên sàn diễn thời trang, không chỉ còn là đạo cụ sân khấu mà đã trở thành ‘đồng nghiệp’ của người mẫu. Từ những bước đầu tiên của robot Ameca tại Tuần lễ Thời trang Milan đến sự xuất hiện của Unitree G1 tại Tuần lễ Thời trang Thượng Hải, robot đang mở ra một kỷ nguyên mới trong ngành thời trang.

Sự phát triển của robot trên sàn diễn bắt đầu từ những năm 1990, khi Thierry Mugler giới thiệu bộ suit Robot Couture bằng kim loại và nhựa dẻo trong suốt năm 1995. Bốn năm sau, Alexander McQueen đã đưa ra câu trả lời về việc liệu máy móc có thể trở thành chủ thể nghệ thuật trên sàn diễn khi dùng hai cánh tay robot công nghiệp phun sơn trực tiếp lên bộ váy trắng của Shalom Harlow.

Trong những năm 2000-2010, các nhà mốt như Hussein Chalayan và Chanel tiếp tục đẩy xa biên giới giữa thời trang và công nghệ khi trình diễn những bộ sưu tập với drone, robot hình stormtrooper, và trang phục biến hình với điều khiển từ xa. Tuy nhiên, phần lớn những lần xuất hiện của robot trên sàn diễn giai đoạn này vẫn mang nặng tính biểu tượng và hiệu ứng thị giác, hơn là một sự phối hợp thực sự giữa người và máy.

Đến nay, robot đã trở thành một phần quan trọng của sàn diễn thời trang. Các thương hiệu đã bắt đầu coi robot là đối tác sáng tạo, một người mẫu hay người dẫn chuyện. Điều này tạo ra những cuộc giao thoa sống động giữa máy móc và con người, xóa bỏ giai đoạn trình diễn một chiều của robot thuở trước.

Robot có thể sẽ trở thành đại sứ thương hiệu, những humanoid như Ameca có thể được lập trình để giao tiếp trực tiếp với khách hàng tại các cửa hàng flagship, đóng vai trò người mẫu AI hoặc đại sứ thương hiệu di động. Sàn diễn thực tế ảo lai (phygital) được cho là sẽ phát triển mạnh mẽ, các show diễn tương lai sẽ kết hợp người mẫu thật, robot và các nhân vật ảo (digital avatars), sử dụng công nghệ AR/VR để tạo ra trải nghiệm trình diễn đa chiều và cá nhân hóa.

Robot sẽ ngày càng tham gia sâu hơn vào quá trình thiết kế, trở thành cộng sự đắc lực của con người, từ phác thảo, dựng mẫu, đến thử nghiệm chất liệu theo các quy trình tự động hóa cao. Điều này mở ra tiềm năng cá nhân hóa thời trang theo thời gian thực ngay tại sàn diễn.

Trong chiến lược phát triển thời trang bền vững, việc sử dụng robot để mô phỏng người mẫu thật trong các buổi thử nghiệm có thể giúp giảm thiểu sản xuất mẫu vật lý, hạn chế lãng phí chất liệu. Các studio sáng tạo đang nghiên cứu phát triển ‘Digital Twin Robot’ – những robot mô phỏng thông số cơ thể người mẫu để thử trang phục theo thời gian thực, giảm thiểu tác động môi trường ngay từ khâu thiết kế.

Robot đang trở thành một phần không thể thiếu trong ngành thời trang, không chỉ là câu chuyện của vải vóc, thời trang hiện nay còn là sân khấu của công nghệ. Sự hợp tác giữa các nhà thiết kế thời trang, kỹ sư robot, nghệ sĩ biểu diễn và nhà lập trình AI sẽ tái định nghĩa trải nghiệm runway, đưa sàn diễn trở thành một không gian giao thoa giữa hiện thực và tương lai.

Trong thời đại công nghệ số hiện nay, việc ứng dụng thực tế ảo vào các hoạt động triển lãm đã trở thành xu hướng tất yếu và được ưa chuộng tại các hội chợ truyền thống cũng như sự kiện offline. Hình thức triển lãm thực tế ảo cho phép khách hàng và những người quan tâm có thể tham quan, mua sắm và giới thiệu sản phẩm một cách hiệu quả. Triển lãm thực tế ảo được tổ chức trên nền tảng trực tuyến, sử dụng công nghệ thực tế ảo để tái tạo không gian 3D sống động. Người dùng có thể di chuyển, tham quan và tương tác với các gian hàng cũng như sản phẩm giống như trong môi trường thực tế.

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ đã đưa triển lãm thực tế ảo trở thành lựa chọn hàng đầu của nhiều doanh nghiệp, tổ chức sự kiện, bảo tàng… nhằm tăng khả năng tiếp cận và nâng tầm thương hiệu trong kỷ nguyên số. Triển lãm ảo giúp phá vỡ những rào cản hạn chế của triển lãm thực tế như giới hạn địa lý, không gian, thời gian, khả năng tiếp thị và đánh giá trải nghiệm khách hàng.

Số hóa triển lãm mang lại nhiều lợi ích, bao gồm tiết kiệm chi phí tổ chức sự kiện, tiếp cận với khách hàng mọi lúc, mọi nơi, nâng tầm thương hiệu và thể hiện sự chuyên nghiệp. Hơn nữa, triển lãm thực tế ảo cũng giúp doanh nghiệp cung cấp đầy đủ các công cụ giao tiếp, trò chuyện, ghi âm với hàng ngàn khách hàng truy cập, tham quan gian hàng cùng lúc.

Dịch vụ số hóa triển lãm hiện nay dành cho nhiều đối tượng, bao gồm đơn vị tổ chức hội chợ, triển lãm sản phẩm, bảo tàng, trung tâm văn hóa, di tích lịch sử, trường học, tổ chức giáo dục và doanh nghiệp muốn xây dựng showroom ảo. Việc thuê dịch vụ số hóa triển lãm chuyên nghiệp giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và đảm bảo hiệu quả truyền thông.

Để số hóa không gian triển lãm, có một số điều cần chuẩn bị trước, bao gồm danh sách hiện vật, khu vực cần số hóa, xác định mục đích số hóa, các yêu cầu về kỹ thuật và ngân sách dự kiến. Đối với những tổ chức và doanh nghiệp đang tìm kiếm một đơn vị cung cấp dịch vụ triển lãm ảo uy tín và chuyên nghiệp, YooTek Holdings là một lựa chọn đáng tin cậy.

YooTek Holdings, với kinh nghiệm triển khai các giải pháp VR360 trong lĩnh vực công nghệ và thực tế ảo, đã đồng hành cùng hàng chục đơn vị trên cả nước, từ bảo tàng đến doanh nghiệp, ứng dụng thành công các giải pháp của mình. Một số dự án nổi bật mà YooTek Holdings đã thực hiện bao gồm Bảo tàng lịch sử Quân sự Việt Nam, Bảo tàng Báo chí Việt Nam, Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh và showroom thiết bị nội thất.

Việc ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa đang trở thành một hướng đi quan trọng cho Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ XVIII. Hà Nội, với bề dày lịch sử hàng nghìn năm, sở hữu một kho tàng di sản văn hóa phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, việc bảo tồn và phát huy những giá trị này đang trở thành một thách thức lớn trong thời đại hiện nay.

Di sản văn hóa của Hà Nội không chỉ bao gồm các công trình kiến trúc cổ kính và hiện vật lịch sử, mà còn là bản sắc và linh hồn của thành phố. Vì vậy, ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và quảng bá di sản đang được xem là một giải pháp quan trọng. Công nghệ không chỉ giúp giữ gìn di sản cho thế hệ tương lai mà còn giúp đưa giá trị di sản đến gần hơn với công chúng, đặc biệt là giới trẻ.

Ứng dụng công nghệ trong bảo tồn di sản có thể được thực hiện thông qua nhiều hình thức. Một trong những cách hiệu quả là xây dựng các bảo tàng số, nơi mà mọi tư liệu và hiện vật lịch sử được số hóa và trình bày một cách sinh động. Điều này không chỉ giúp thu hút nhiều người, đặc biệt là các em học sinh và sinh viên, mà còn giúp họ tiếp cận và tìm hiểu về lịch sử một cách dễ dàng hơn.

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thực tế ảo (VR) trong trải nghiệm di tích cũng là một giải pháp đột phá. Công nghệ này cho phép du khách và người dân có thể “du hành thời gian” về quá khứ và chứng kiến không gian di tích được phục dựng sống động như thật, cùng với đó là những câu chuyện lịch sử chân thực. Điều này không chỉ giúp tăng cường trải nghiệm của du khách mà còn giúp quảng bá di sản văn hóa của Hà Nội đến với công chúng một cách rộng rãi hơn.

Ngoài ra, việc phát triển các ứng dụng di động dẫn đường và thuyết minh di sản đa ngôn ngữ cũng là một sáng kiến thiết thực. Với một chiếc điện thoại thông minh, bất cứ ai cũng có thể dễ dàng khám phá các di tích và hiểu rõ câu chuyện đằng sau mỗi hiện vật và địa danh. Điều này không chỉ giúp du khách có thể tự mình khám phá di sản văn hóa của Hà Nội mà còn giúp họ có thể tiếp cận thông tin một cách dễ dàng hơn.

Người dân Thủ đô tin rằng, khi công nghệ được ứng dụng thông minh và có chiến lược, di sản văn hóa của Hà Nội sẽ không chỉ được bảo vệ tốt hơn mà còn được “làm sống lại” trong tâm hồn của thế hệ hôm nay và mai sau. Đây là cách biến những giá trị nghìn năm tuổi thành động lực phát triển mới và khẳng định vị thế của Hà Nội là một Thủ đô hiện đại nhưng vẫn đậm đà bản sắc văn hóa.

Trang thông tin điện tử thành phố Hà Nội đã cung cấp nhiều thông tin về các hoạt động bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của thành phố. Cũng như các trang tin tức và các bài viết liên quan giúp cung cấp các quan điểm và ý tưởng để ứng dụng công nghệ nhằm vào phát triển văn hóa của đất nước Việt Nam.

Các ý kiến trong bài viết đã thể hiện quan điểm riêng của tác giả.