Ngày 1/8, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chính thức công bố mạng lưới các trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 tại Hà Nội. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc triển khai Đề án Phát triển hệ thống trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ 4.0 đến năm 2030 của Chính phủ.

Trong khu vực phía Bắc, đã có 7 mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc được thành lập, bao gồm: Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học trong công nghiệp và y sinh; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học về trí tuệ nhân tạo và công nghiệp bán dẫn; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ giao thông và hạ tầng tiên tiến, thông minh; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về vật liệu mới và công nghệ xây dựng; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ sinh học trong nông nghiệp; Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ giao thông; và Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ mạng thế hệ sau, an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện.

Các cơ sở giáo dục đại học chủ trì các mạng lưới này bao gồm Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Giao thông Vận tải, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, Đại học Thái Nguyên, Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải và Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc khẳng định việc hình thành các mạng lưới trung tâm đào tạo xuất sắc là minh chứng cho chiến lược phát triển dựa trên hợp tác toàn diện giữa nhà trường, doanh nghiệp và Nhà nước. Ông cũng tin rằng đây sẽ là nền tảng quan trọng để Việt Nam bứt phá trong đào tạo nhân lực công nghệ cao phục vụ quá trình chuyển đổi số.

Việc thành lập các trung tâm đào tạo xuất sắc này không chỉ giúp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực công nghệ cao mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của khoa học và công nghệ tại Việt Nam. Đây cũng là cơ hội để các trường đại học và doanh nghiệp hợp tác chặt chẽ hơn trong việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ 4.0 vào thực tiễn sản xuất và đời sống.

Nhìn về tương lai, các trung tâm đào tạo xuất sắc này sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo và cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho thị trường lao động, giúp đáp ứng nhu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ hội nhập quốc tế và chuyển đổi số.

Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu và Điều trị Ung thư Helen F. Graham của ChristianaCare và Đại học Delaware đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc hiểu rõ cách cơ thể duy trì cấu trúc phức tạp của các mô. Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí khoa học Biology of the Cell đã chỉ ra rằng chỉ cần năm quy tắc cơ bản có thể giải thích cách cơ thể duy trì cấu trúc của các mô như ruột kết, ngay cả khi các tế bào liên tục chết và được thay thế.

Đây là kết quả của hơn 15 năm hợp tác giữa các nhà toán học và các nhà sinh học ung thư để tìm ra các quy tắc chi phối cấu trúc mô và hành vi của tế bào. Nghiên cứu này có thể là bước đầu tiên trong việc tìm ra ‘bản thiết kế’ của cơ thể, tương tự như mã di truyền giải thích cách gen hoạt động. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng mô hình toán học để mô phỏng hành vi của tế bào và xác định năm quy tắc cốt lõi chi phối cấu trúc và hành vi của tế bào, bao gồm thời điểm phân chia tế bào, thứ tự phân chia tế bào, hướng phân chia và di chuyển của tế bào, số lần phân chia của tế bào và thời gian sống của tế bào trước khi chết.

Những quy tắc này hoạt động cùng nhau như một ‘kịch bản’ để kiểm soát vị trí của tế bào, thời điểm phân chia và thời gian tồn tại, giúp các mô hoạt động và duy trì cấu trúc một cách chính xác. Các nhà nghiên cứu tin rằng những quy tắc này có thể áp dụng cho nhiều loại mô khác nhau trên cơ thể, bao gồm da, gan, não và hơn thế nữa.

Việc tìm ra ‘mã mô’ này có thể giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách mô chữa lành sau chấn thương, cách các dị tật bẩm sinh xảy ra và cách các bệnh như ung thư phát triển khi mã này bị gián đoạn. Nghiên cứu này cũng có ý nghĩa quan trọng đối với dự án Atlas Tế bào Con người , một hợp tác khoa học toàn cầu nhằm lập bản đồ mọi loại tế bào trong cơ thể con người.

Trong tương lai, nhóm nghiên cứu sẽ kiểm tra các dự đoán của mô hình một cách thử nghiệm, hoàn thiện mô hình với dữ liệu bổ sung và khám phá liên quan đến sinh học ung thư, đặc biệt là cách các gián đoạn của mã mô có thể dẫn đến sự phát triển của khối u hoặc di căn.

Các nhà nghiên cứu tại Trường Đại học Cần Thơ đã đạt được một bước tiến quan trọng trong việc khai thác các tính chất độc đáo của fibroin từ kén tằm Đà Lạt. Loại protein cấu trúc chính trong sợi tơ tằm này không chỉ nổi tiếng với độ bền cao và khả năng tương thích sinh học tốt, mà còn có thể phân hủy được trong môi trường cơ thể và kiểm soát việc giải phóng các dược chất một cách hiệu quả.

Quy trình chiết xuất fibroin từ kén tằm Đà Lạt mà nhóm nghiên cứu thực hiện đòi hỏi sự nghiêm ngặt và tỉ mỉ cao. Đầu tiên, họ tiến hành loại bỏ lớp sericin gây dị ứng, sau đó hòa tan sợi tơ sạch trong một hỗn hợp muối đặc biệt. Từ 10 gram kén tằm ban đầu, nhóm nghiên cứu đã thu được 7,3 gram tơ đã loại sericin và 1,25 gram fibroin với hiệu suất lên đến 25,06%. Chất liệu fibroin sau khi chiết xuất có thể được bảo quản dưới dạng dung dịch hoặc đông khô thành bột, và quan trọng là vẫn giữ được các tính chất ổn định sau nhiều tháng.

Không dừng lại ở đó, nhóm nghiên cứu tiếp tục bào chế hệ vi hạt fibroin thông qua phương pháp đổi dung môi. Bằng cách cho fibroin tiếp xúc với ethanol, họ tạo ra những hạt nhỏ với tỷ lệ fibroin:ethanol tối ưu là 1:5, đạt hiệu suất tạo hạt khoảng 65%. Khi phân tích kích thước, các vi hạt này có kích thước trung bình khoảng 0,175 µm và phân bố khá đồng đều trong khoảng từ 0,1 đến 0,3 µm.

Một trong những yếu tố quan trọng nhất trong nghiên cứu này là đánh giá tính an toàn của vật liệu fibroin đối với mô sống. Qua thử nghiệm trên màng phôi gà, cả dung dịch fibroin và hệ vi hạt fibroin đều không gây ra các phản ứng tiêu cực như sưng tấy, xuất huyết hay tổn thương mạch máu. Kết quả này cho thấy vật liệu fibroin từ tằm Đà Lạt hoàn toàn an toàn với các mô sống và rất phù hợp để ứng dụng trong các sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với da hoặc đường tiêu hóa.

Ngoài ra, thử nghiệm về độ bền của hệ vi hạt fibroin trong môi trường mô phỏng dịch dạ dày và ruột non cho thấy chúng có khả năng giữ được đến 99,8% khối lượng ban đầu. Điều này chứng minh rằng vi hạt fibroin có khả năng bảo vệ dược chất bên trong khỏi sự phân hủy bởi môi trường axit và enzyme tiêu hóa, mở ra tiềm năng ứng dụng trong lĩnh vực dược liệu.

Những kết quả nghiên cứu này không chỉ đánh dấu một hướng đi mới trong việc tận dụng nguồn nguyên liệu tơ tằm tại Việt Nam một cách hiệu quả hơn, mà còn đóng góp vào xu hướng phát triển vật liệu sinh học tự nhiên – bền vững và an toàn. Trong tương lai, fibroin từ tơ tằm Đà Lạt có thể được ứng dụng để tạo ra các hệ mang thuốc tiêm hoặc uống, kem dưỡng sinh học, mặt nạ sinh học, hoặc các vật liệu trong tái tạo mô và phẫu thuật thẩm mỹ.

Tổng kết lại, nghiên cứu về việc chiết xuất fibroin từ kén tằm Đà Lạt và phát triển hệ vi hạt fibroin đã đạt được những thành tựu đáng kể. Với tính chất bền vững, tương thích sinh học cao và khả năng kiểm soát giải phóng dược chất, fibroin hứa hẹn sẽ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của công nghệ sinh học và y học trong tương lai.