Tình trạng lộ và lọt thông tin cá nhân đang trở thành một vấn đề ngày càng nghiêm trọng và tinh vi trong thời đại số hóa. Sự phát triển của thương mại điện tử và việc số hóa các loại hình dịch vụ đã tạo điều kiện cho hoạt động mua và bán dữ liệu cá nhân diễn ra công khai trên các diễn đàn và tài khoản mạng xã hội, với sự tham gia của cả tổ chức và doanh nghiệp. Hậu quả của tình trạng này là nhiều người phải chịu đựng việc bị nhắn tin, gọi điện gây phiền phức, thậm chí bị lừa đảo. Dựa vào thông tin cá nhân, kẻ xấu có thể xây dựng các kịch bản lừa đảo riêng biệt cho từng nhóm khác nhau.

Theo chuyên gia Ngô Trí Nhật, mặc dù cơ quan chức năng đã nỗ lực đánh sập nhiều đường dây chuyên đánh cắp và mua bán dữ liệu cá nhân, nhưng các băng nhóm hacker vẫn tiếp tục hoạt động với nhiều hình thức tinh vi. Quá trình điều tra và xử lý những trường hợp này thường kéo dài, gây ảnh hưởng lớn đến công tác bảo đảm an toàn thông tin.

Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đã báo cáo rằng trong sáu tháng đầu năm 2025, có 56 vụ việc liên quan đến mua và bán dữ liệu cá nhân, với hơn 110 triệu bản ghi bị thu thập và rao bán. Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, chia sẻ rằng nhu cầu thu thập dữ liệu cá nhân phục vụ hoạt động sản xuất và kinh doanh là rất lớn. Tuy nhiên, nhiều hệ thống thông tin có hoạt động thu thập, phân tích, và xử lý dữ liệu cá nhân hiện còn tồn tại lỗ hổng trong quy trình khai thác và sử dụng.

Ông Ngô Minh Hiếu, Giám đốc Công ty TNHH Doanh nghiệp xã hội Chống lừa đảo, cho rằng các doanh nghiệp có thể sử dụng dữ liệu cá nhân của khách hàng để gia tăng giá trị dịch vụ và kết nối. Tuy nhiên, quan trọng nhất là việc khai thác phải bảo đảm tính bảo mật, lưu trữ thông tin tại máy chủ ở Việt Nam, và có mã hóa các thông tin nhạy cảm như danh tính khách hàng, tình trạng tài chính,…

Để ngăn chặn tình trạng lộ và lọt thông tin, bảo vệ người dân khỏi nạn lừa đảo, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Luật này quy định rõ ràng và cụ thể các khái niệm về dữ liệu cá nhân, bao gồm “dữ liệu cá nhân cơ bản”, “dữ liệu cá nhân nhạy cảm”, “đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân”, và “bảo vệ dữ liệu cá nhân”. Luật cũng cấm tuyệt đối hành vi mua và bán dữ liệu cá nhân.

Các chuyên gia cho rằng cơ quan chức năng cần triển khai các giải pháp đồng bộ, như ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành chi tiết và dễ thực hiện. Ngoài ra, cần xây dựng cơ chế phối hợp giữa các bộ và cơ quan để chia sẻ dữ liệu và cảnh báo sớm vi phạm. Cần tổ chức các chiến dịch tuyên truyền và nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin cá nhân. Đồng thời, cần có một kênh tương tác và đường dây nóng để người dân và doanh nghiệp có thể tố giác hành vi vi phạm hoặc khai báo nếu phát hiện dữ liệu của mình bị đánh cắp.

Người dân cần cảnh giác và không chia sẻ thông tin cá nhân qua mạng xã hội hoặc các khảo sát trôi nổi. Người dân cũng nên sử dụng mật khẩu mạnh, không dùng chung mật khẩu cho nhiều tài khoản. Không nên mở các liên kết hoặc tập tin đáng ngờ, và thường xuyên cập nhật các phần mềm chống virus và bảo mật trên các thiết bị cá nhân.

Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng vừa ký Quyết định số 1562/QĐ-TTg ngày 18/7/2025 về việc bảo đảm liên thông, đồng bộ, bí mật Nhà nước trong hoạt động chuyển đổi số của cả hệ thống chính trị. Mục tiêu của quyết định này là đảm bảo việc liên thông, đồng bộ dữ liệu trong hoạt động chuyển đổi số được thực hiện một cách an toàn và bảo mật, phù hợp với các quy định của pháp luật.

Theo quyết định, dữ liệu được liên thông, đồng bộ trên các nền tảng chia sẻ dùng chung phải đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Các cơ quan Đảng, Nhà nước có thể sử dụng các nền tảng chia sẻ dùng chung hoặc nền tảng dùng chung khác của đơn vị để liên thông, đồng bộ dữ liệu trong hoạt động chuyển đổi số nội bộ. Điều này cho phép các cơ quan có thể tận dụng các nền tảng hiện có để thực hiện việc liên thông, đồng bộ dữ liệu một cách linh hoạt.

Việc liên thông, đồng bộ dữ liệu, nền tảng, hệ thống thông tin giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước phải được định danh và xác thực theo quy định của pháp luật. Phương thức liên thông dữ liệu, nền tảng, hệ thống thông tin giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước thực hiện theo quy định của Nghị định số 47/2020/NĐ-CP và các quy định của pháp luật có liên quan. Điều này đảm bảo rằng việc liên thông, đồng bộ dữ liệu được thực hiện một cách an toàn và bảo mật.

Quyết định cũng nêu rõ rằng hệ thống thông tin, trung tâm dữ liệu tham gia liên thông, đồng bộ phải được phê duyệt cấp độ an toàn hệ thống thông tin và triển khai đầy đủ phương án bảo đảm an toàn thông tin. Hoạt động liên thông, đồng bộ liên quan thuộc phạm vi bí mật Nhà nước phải tuân thủ quy định của pháp luật bảo vệ bí mật Nhà nước và cơ yếu. Điều này đảm bảo rằng các thông tin nhạy cảm được bảo vệ một cách tuyệt đối.

Cụ thể, dữ liệu thuộc bí mật Nhà nước khi liên thông, đồng bộ được phân loại, mã hóa bằng giải pháp bảo mật cơ yếu theo đúng cấp độ bí mật và được xử lý trên các hệ thống đáp ứng yêu cầu bảo mật tương ứng, do cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Cơ quan chủ quản dữ liệu, nền tảng, hệ thống thông tin chủ trì xây dựng phương án và tổ chức thực hiện liên thông thuộc phạm vi quản lý bảo đảm các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo vệ bí mật Nhà nước theo quy định của pháp luật.

Quyết định này được xem là một bước quan trọng trong việc đảm bảo an toàn và bảo mật cho hoạt động chuyển đổi số của cả hệ thống chính trị, đồng thời nâng cao hiệu quả của việc liên thông, đồng bộ dữ liệu giữa các cơ quan Đảng, Nhà nước. Với việc ban hành quyết định này, Chính phủ đang nỗ lực tạo ra một môi trường chuyển đổi số an toàn, bảo mật và hiệu quả cho tất cả các cơ quan, tổ chức.