Đồng chí Vy Văn Thành, nguyên Phó Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, đã có những đóng góp quý báu đối với dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030. Dự thảo đã nêu rõ nhiều vấn đề trọng tâm, nhưng theo đồng chí, cần nhấn mạnh hơn nữa vai trò đặc biệt của kinh tế cửa khẩu đối với sự phát triển của tỉnh Lạng Sơn.

Kinh tế cửa khẩu không chỉ là lợi thế của Lạng Sơn mà còn có ý nghĩa chiến lược đối với cả nước. Trong thời gian qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các cơ quan chức năng đã quan tâm chỉ đạo sát sao và nỗ lực trong phát triển kinh tế cửa khẩu. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu cao hơn trong giai đoạn mới, cần thể hiện rõ định hướng và tầm nhìn chiến lược cho lĩnh vực này trong dự thảo Báo cáo chính trị.

Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững kinh tế cửa khẩu, đồng chí đề xuất tỉnh cần tập trung vào việc cải thiện hạ tầng cửa khẩu. Mặc dù tỉnh đã có nhiều nỗ lực và áp dụng công nghệ tiên tiến vào các hoạt động xuất nhập khẩu, nhưng kết quả đạt được vẫn chỉ mới ở bước đầu. Đồng chí cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức và điều hành xuất nhập khẩu tại khu vực biên giới.

Bên cạnh đó, tỉnh cần bám sát chỉ đạo của Trung ương, các bộ, ngành liên quan trong việc quản lý hoạt động xuất nhập khẩu, đặc biệt là công tác an ninh, trật tự tại các cửa khẩu. Đồng chí cũng cho rằng việc tạo dựng mối quan hệ hợp tác tốt với các cơ quan chức năng của Trung Quốc là vô cùng quan trọng trong thúc đẩy các hoạt động xuất nhập khẩu. https://www.lancson.gov.vn là một trong những địa chỉ quan trọng để cập nhật thông tin về tình hình kinh tế cửa khẩu tại Lạng Sơn.

Hiện nay, tỉnh đang triển khai Đề án thí điểm xây dựng cửa khẩu thông minh. Đồng chí cho rằng đây là một trong những nội dung quan trọng cần được đặc biệt chú trọng trong giai đoạn sắp tới. Việc áp dụng mô hình cửa khẩu thông minh sẽ là bước đột phá, tạo điều kiện thuận lợi cho các cơ quan quản lý nhà nước, tiết kiệm thời gian, chí phí cho doanh nghiệp. Thông tin về đề án này có thể được tìm hiểu tại https://www.chinhphu.vn, cổng thông tin điện tử của Chính phủ.

Ngoài ra, việc xây dựng tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị – Chi Lăng, cũng như cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) – Trà Lĩnh (Cao Bằng), đang trở thành một nhu cầu cấp thiết. Khi tuyến cao tốc này hoàn thành, sẽ tạo ra một bước ngoặt quan trọng trong việc thúc đẩy hoạt động xuất nhập khẩu, thu hút thêm các doanh nghiệp tham gia vào các hoạt động kinh tế qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh. Thông tin về tiến độ dự án có thể được cập nhật tại https://www.mot.vn, cổng thông tin điện tử của Bộ Giao thông Vận tải.

Đồng chí Vy Văn Thành hy vọng rằng các cơ quan chức năng sẽ tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thi công, thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đến hết năm 2025 phải thông tuyến và năm 2026 phải đưa cao tốc vào hoạt động.

Thời gian gần đây, tình trạng lợi dụng loại hình quá cảnh hàng hóa để buôn lậu, vận chuyển hàng giả mạo xuất xứ và giả nhãn hiệu đã được lực lượng Hải quan phát hiện và ngăn chặn. Những vụ việc này cho thấy sự phức tạp của loại hình vận chuyển hàng hóa quá cảnh và mức độ tinh vi của các đối tượng buôn lậu.

Trong tháng 5 và tháng 6 vừa qua, Đội 2 (Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Cục Hải quan) đã phối hợp với các đơn vị khác trong ngành Hải quan để kiểm tra và bắt giữ 6 lô hàng quá cảnh từ Trung Quốc đi Lào qua cửa khẩu quốc tế Cha Lo. Qua kiểm tra, lực lượng Hải quan đã phát hiện số lượng lớn hàng vi phạm, gồm 19.309 sản phẩm các loại, trị giá 4,188 tỷ đồng. Các mặt hàng vi phạm bao gồm điện thoại di động, quần áo, màn hình máy tính, kính mắt, màn hình máy tính bảng, ốp điện thoại, đèn xe ô tô tải, màn hình LCD, loa vi tính, máy điện tâm đồ, tai nghe, dây cáp sạc điện thoại, quạt đa năng, loa mini cầm tay, đèn trần trang trí, thắt lưng nam, đồng hồ đeo tay loa JBL, túi xách tay PRADA (Milano)…

Đặc biệt, có 2 lô hàng cất giấu 130 túi xách tay PRADA (Milano) và 120 chiếc loa JBL có dấu hiệu hàng giả nhãn hiệu (có gắn các nhãn hiệu PRADO và JBL). Ngoài ra, 3.369 sản phẩm, trị giá khoảng 2,8 tỷ đồng là hàng bách hoá, tiêu dùng không khai báo hải quan, được cất giấu xen lẫn trong các container.

Liên quan đến hành vi giả mạo xuất xứ, ngày 24/4/2025, tại một bãi kiểm tra thực tế hàng hoá xuất nhập khẩu ở khu vực cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn), Tổ công tác thuộc Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã phối hợp với Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Chi cục Hải quan khu vực VI) kiểm tra thực tế 1 lô hàng quá cảnh do Công ty H (tên viết tắt) đăng ký ngày 22/4/2025, nghi vấn vi phạm về khai báo hải quan.

Theo khai báo của doanh nghiệp, hàng hóa trong lô hàng gồm 35 mục hàng. Kết quả kiểm tra thực tế hàng hoá cho thấy, đối với 35 mục hàng theo bảng kê doanh nghiệp xuất trình chỉ có 2/35 mục hàng phù hợp với khai báo hải quan. Trong 33 mục hàng còn lại có 11 mục hàng khai thừa hoặc thiếu số lượng so với thực tế hàng hoá; 1 mục hàng không rõ nhãn hiệu và xuất xứ hàng hoá; 16 mục hàng không có hàng hoá thực tế; 5 mục hàng khai sai nhãn hiệu và tên hàng.

Ngoài ra, cơ quan Hải quan còn phát hiện 91 mục hàng không có trong khai báo hải quan, trong đó 23 mục hàng (trên 5.000 sản phẩm dép, giày, áo thể thao, tất, dây thắt lưng, túi, đồng hồ,…) nghi vấn vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Đáng chú ý, trong số 91 mục hàng không khai báo hải quan có 6 mục hàng với số lượng gần 2.000 sản phẩm đã dán sẵn tem nhãn “Made in Viet Nam”. Đặc biệt, 5 mục hàng (hơn 1.700 sản phẩm giày, dép) vừa có nghi vấn vi phạm sở hữu trí tuệ vừa có dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam (dán tem nhãn “Made in Viet Nam”).

Nếu lực lượng Hải quan không kịp thời phát hiện, bắt giữ, khi hàng hoá nêu trên được vận chuyển ra nước ngoài tiêu thụ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến uy tín, thương hiệu của hàng hóa Việt Nam.

Cũng trong tháng 6, Đội 3 (Chi cục Điều tra chống buôn lậu) chủ trì, phối hợp với Hải quan cửa khẩu cảng Cái Mép và PC03, Công an tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (nay là Công an TP Hồ Chí Minh) bắt giữ 525.000 bao thuốc lá giả mạo nhãn hiệu CHESTERFIELD là hàng vận chuyển quá cảnh tại cảng Cái Mép. Trị giá hàng hóa vi phạm trong vụ việc này lên đến hơn 48,6 tỷ đồng.

Theo Chi cục Điều tra chống buôn lậu, thủ đoạn buôn lậu, vi phạm về hàng giả, hàng sở hữu trí tuệ của các đối tượng rất đa dạng, tinh vi. Điều này đòi hỏi lực lượng Hải quan và cơ quan chức năng phải không ngừng nâng cao cảnh giác để kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, hoạt động giao thương biên mậu phía Bắc đã trải qua một số biến động đáng chú ý. Các tỉnh Móng Cái (Quảng Ninh) và Lạng Sơn đã ghi nhận tăng trưởng mạnh mẽ về xuất nhập khẩu, trong khi Lào Cai đối mặt với khó khăn do chính sách kiểm dịch của Trung Quốc.

Tại Móng Cái, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa qua lối thông quan cầu Bắc Luân II đã đạt gần 2.771 triệu USD, tăng 33% so với cùng kỳ năm 2024. Xuất khẩu đạt hơn 1.580 triệu USD và nhập khẩu đạt hơn 1.190 triệu USD. Số doanh nghiệp làm thủ tục qua địa bàn đã tăng 60% so với cùng kỳ năm 2024, với 1.318 doanh nghiệp. Tổng lượng phương tiện vận tải xuất nhập cảnh qua địa bàn Móng Cái đạt 156.397 lượt.

Thống kê của Ban Quản lý cửa khẩu tỉnh Quảng Ninh cho biết tổng khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua Cửa khẩu Bắc Luân II và Lối mở Km3+4 đạt hơn 1,3 triệu tấn, tăng 36% so với cùng kỳ năm 2024. Kết quả trên góp phần nâng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trên địa bàn Móng Cái đạt 2,28 tỷ USD, tăng 34% so với cùng kỳ năm 2024. Khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu đạt hơn 1.059.000 tấn, tăng 39%. Số thu ngân sách nhà nước từ hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn Móng Cái trong 2 quý đầu năm đạt hơn 1.350 tỷ đồng, tăng gần 21% so với cùng kỳ năm 2024.

Hoạt động xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn và Cao Bằng được đánh giá là sôi động nhất khu vực. Tại Lạng Sơn, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh đạt hơn 41,7 tỷ USD, tăng hơn 39% so với cùng kỳ. Kim ngạch mở tờ khai tại Chi cục Hải quan khu vực VI đạt gần 2,8 tỷ USD, tăng 4,3%. Tại tỉnh Cao Bằng, đến hết tháng 6/2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa qua địa bàn tỉnh đạt hơn 783 triệu USD, tăng hơn 105% so với cùng kỳ năm 2024. Kim ngạch hàng hóa mở tờ khai đạt 613 triệu USD, tăng hơn 60,5% so với cùng kỳ.

Ngược lại, hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã gặp khó khăn lớn do chính sách kiểm dịch của Trung Quốc. Kim ngạch xuất nhập khẩu qua các cửa khẩu Lào Cai đạt gần 662 triệu USD, giảm 39% so với cùng kỳ năm 2024. Nguyên nhân chính là do phía Trung Quốc siết chặt kiểm dịch, đặc biệt là kiểm tra 100% với mặt hàng sầu riêng, khiến kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này giảm mạnh.

Tuy nhiên, một số mặt hàng nông sản khác vẫn ghi nhận tín hiệu tăng trưởng tích cực về giá trị xuất khẩu so với cùng kỳ năm 2024. Tổng số doanh nghiệp tham gia hoạt động xuất nhập khẩu qua Lào Cai trong 6 tháng là 571 doanh nghiệp, tăng 26 doanh nghiệp so với cùng kỳ năm 2024.