Trong một diễn biến mới liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran, Mỹ và Nga vừa có các động thái đáng chú ý. Theo nguồn tin Axios, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã “khuyến khích” Iran đồng ý với một thỏa thuận mà theo đó Tehran sẽ từ bỏ quyền làm giàu uranium. Tuy nhiên, ngay sau đó, Bộ Ngoại giao Nga đã lên tiếng bác bỏ thông tin này, cho rằng đó là một phần của “chiến dịch vu khống chính trị” nhằm làm tăng căng thẳng xung quanh chương trình hạt nhân của Iran.

Nga và Iran lâu nay duy trì mối quan hệ thân thiết, và Matxcơva được cho là đã cung cấp sự hỗ trợ quan trọng cho Tehran. Bộ Ngoại giao Nga khẳng định rằng họ luôn nhấn mạnh sự cần thiết phải giải quyết cuộc khủng hoảng liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran thông qua các biện pháp chính trị và ngoại giao.

Các nước phương Tây và Israel hiện đang nghi ngờ Iran đang tìm cách phát triển vũ khí hạt nhân, nhưng Tehran đã nhiều lần bác bỏ nghi ngờ này. Iran khẳng định quyền “không thể thương lượng” của mình trong việc phát triển chương trình hạt nhân dân sự.

Mối quan hệ giữa Nga và Iran gần đây đã thu hút sự chú ý, đặc biệt là sau khi Mỹ tham gia vào chiến dịch không kích Iran cùng Israel hồi tháng 6. Dù vậy, Nga vẫn tiếp tục ủng hộ quyền sử dụng công nghệ hạt nhân vì mục đích dân sự của Iran.

Các cuộc đàm phán giữa Tehran và Washington nhằm đóng băng chương trình hạt nhân của Iran để đổi lấy việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt kinh tế đã bị đình chỉ sau cuộc xung đột kéo dài 12 ngày bắt đầu từ ngày 13-6. Mỹ sau đó đã không kích vào các cơ sở làm giàu uranium và địa điểm hạt nhân của Iran.

Thông tin về việc Tổng thống Putin “khuyến khích” Iran từ bỏ quyền làm giàu uranium đã gây ra nhiều phản ứng trái chiều. Trong khi một số bên cho rằng đây là một bước tiến tích cực trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng hạt nhân, thì một số bên khác lại cho rằng đây chỉ là một thủ đoạn chính trị nhằm làm tăng áp lực lên Tehran.

Trước những diễn biến phức tạp này, cộng đồng quốc tế đang theo dõi chặt chẽ tình hình và kêu gọi các bên liên quan tìm kiếm giải pháp hòa bình và bền vững cho cuộc khủng hoảng hạt nhân của Iran.

Hiện tại, vẫn chưa rõ liệu các cuộc đàm phán giữa Tehran và Washington sẽ được nối lại hay không. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là vấn đề hạt nhân của Iran vẫn là một trong những vấn đề nóng nhất trên nghị trình quốc tế.

Mỹ, Anh, Pháp và Đức đã thống nhất về một thời hạn “trên thực tế” là cuối tháng sau để đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran. Nếu không đạt được thỏa thuận, các nước phương Tây sẽ tái áp đặt các biện pháp trừng phạt lên Tehran. Thông tin này được Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot xác nhận.

Theo ông Barrot, nếu không có cam kết chắc chắn từ Iran, các nước phương Tây sẽ áp đặt các biện pháp cấm vận về vũ khí, ngân hàng và thiết bị hạt nhân lên Iran chậm nhất vào cuối tháng 8. Điều này cho thấy sự quyết tâm của các nước phương Tây trong việc đạt được thỏa thuận hạt nhân với Iran.

Tuy nhiên, phản ứng lại động thái này của các nước phương Tây, Cố vấn của Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei, ông Ali Velayati, đã khẳng định rằng Tehran từ chối đối thoại nếu Mỹ ép buộc nước này từ bỏ làm giàu uranium. Tuyên bố này cho thấy sự cứng rắn của Iran trong vấn đề hạt nhân.

Iran đã nhiều lần khẳng định rằng chương trình hạt nhân của nước này chỉ phục vụ mục đích hòa bình và không nhằm mục đích sản xuất vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, các nước phương Tây vẫn tỏ ra hoài nghi về mục tiêu thực sự của chương trình hạt nhân này.

Trong bối cảnh hiện nay, các bên đang nỗ lực để đạt được thỏa thuận hạt nhân trước thời hạn cuối tháng sau. Thỏa thuận này được kỳ vọng sẽ giúp ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân và giảm căng thẳng trong khu vực. Nếu không đạt được thỏa thuận, các biện pháp trừng phạt sẽ được tái áp đặt, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế của Iran.

Trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến những biến động lớn, sự chú ý của các quốc gia đang tập trung vào việc tìm kiếm giải pháp thay thế cho hạ tầng công nghệ phương Tây. Những sự kiện gần đây ở Ukraine và Trung Đông đã cho thấy các quốc gia đang tìm kiếm cách thức để giảm sự phụ thuộc vào công nghệ phương Tây và tăng cường chủ quyền số của mình.

Cuộc tấn công của Israel vào Iran với sự hỗ trợ của Mỹ đã cho thấy những phương thức triển khai thiết bị bay không người lái và hoạt động xâm nhập mới. Tuy nhiên, nó cũng đã phơi bày những điểm yếu công nghệ nghiêm trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực định vị vệ tinh toàn cầu GPS. Trong 12 ngày diễn ra xung đột, Iran và các tàu hoạt động tại khu vực vùng Vịnh liên tục gặp tình trạng nhiễu loạn tín hiệu định vị vệ tinh toàn cầu GPS.

Tình trạng này đã khiến giới chức Iran lo ngại và chính phủ nước này đã bắt đầu tìm kiếm giải pháp thay thế. Iran đang xem xét chuyển sang sử dụng hệ thống định vị vệ tinh của Trung Quốc, còn gọi là Bắc Đẩu. Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Iran, ông Ehsan Chitsaz, cho biết chính phủ đang lên kế hoạch chuyển đổi các lĩnh vực vận tải, nông nghiệp và internet sang sử dụng hệ thống định vị của Trung Quốc.

Đây không chỉ là một động thái mang tính đối phó tình thế, mà còn là biểu hiện rõ ràng của một sự chuyển dịch chiến lược sâu rộng trên toàn cầu. Phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã nắm thế thống trị hạ tầng công nghệ thế giới trong hàng thập kỷ. Tuy nhiên, sự lệ thuộc này có thể nhanh chóng trở thành điểm yếu.

Kể từ năm 2013, các vụ rò rỉ thông tin và điều tra báo chí đã cho thấy nhiều công nghệ phương Tây bị lạm dụng cho các hoạt động giám sát và thu thập dữ liệu trên quy mô toàn cầu. Điều này khiến nhiều chính phủ lo ngại và tìm kiếm giải pháp thay thế.

Việc Iran cân nhắc chuyển sang Bắc Đẩu gửi đi một thông điệp rõ ràng: Kỷ nguyên của sự phụ thuộc vào hạ tầng công nghệ do Mỹ kiểm soát đang dần kết thúc. Các quốc gia không còn muốn phó thác năng lực quốc phòng và chủ quyền số của mình cho mạng lưới vệ tinh do Mỹ điều hành.

Sự chuyển dịch này cũng thúc đẩy sự ra đời của hàng loạt hệ thống định vị quốc gia và khu vực như Galileo của châu Âu hay GLONASS của Nga. Tất cả đều nhằm giành lại phần nào quyền kiểm soát chủ quyền và thị phần trên thị trường định vị toàn cầu.

Iran không phải là quốc gia duy nhất gặp phải vấn đề về bảo mật. Israel đã ám sát thành công nhiều nhà khoa học hạt nhân và chỉ huy cấp cao trong lực lượng an ninh, quân đội Iran. Việc đối phương có thể xác định chính xác vị trí của các mục tiêu làm dấy lên lo ngại rằng hệ thống viễn thông nội địa đã bị xâm nhập.

Chính quyền Iran đã kêu gọi người dân ngừng sử dụng ứng dụng nhắn tin WhatsApp và xóa nó khỏi điện thoại. Iran cáo buộc nền tảng này thu thập dữ liệu người dùng để chuyển cho Israel.

Nhiều chuyên gia an ninh mạng từ lâu đã đặt dấu hỏi về tính bảo mật của WhatsApp. Hạ viện Mỹ cũng đã thông qua lệnh cấm sử dụng WhatsApp trên thiết bị công vụ.

Với Iran và nhiều quốc gia khác, thông điệp đã rõ. Các nền tảng phương Tây không còn đơn thuần là công cụ giao tiếp. Thay vì thế, chúng là vũ khí trong một cuộc chiến tình báo kỹ thuật số.

Tehran từ lâu đã phát triển một hệ thống mạng kết nối nội địa – mang tên Mạng Thông tin Quốc gia – cho phép nhà nước kiểm soát sâu hơn việc sử dụng Internet. Trong thời gian tới, quá trình này có khả năng sẽ được mở rộng.

Iran đang củng cố vị thế trong một trục ảnh hưởng mới – thách thức trực tiếp sự thống trị của phương Tây. Sự hợp tác giữa Iran và Trung Quốc không dừng ở mức giao dịch đơn thuần, mà cho thấy sự kết nối chiến lược nhằm đảm bảo quyền tự chủ số thực sự.

Đặt trong bối cảnh sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc, bước đi này của Iran càng mang ý nghĩa chiến lược. Iran đang trở thành đối tác ngày càng quan trọng trong sáng kiến này.

Những gì đang diễn ra là sự hình thành của một khối công nghệ mới – nơi cơ sở hạ tầng kỹ thuật số gắn chặt với tinh thần phản kháng chính trị. Các quốc gia mệt mỏi với sự áp đặt, tiêu chuẩn kép và bá quyền số từ phương Tây đã tìm thấy lợi ích chiến lược từ một sự ảnh hưởng mới.

Sự chuyển dịch nhanh chóng này là dấu hiệu báo trước cho một cuộc ‘chiến tranh lạnh công nghệ’ – cuộc đối đầu âm ỉ trong đó các quốc gia sẽ lựa chọn hạ tầng thiết yếu như định vị, truyền thông, dữ liệu hay thanh toán không còn dựa trên công nghệ ưu việt, mà dựa vào lòng tin chính trị và nhận thức về an ninh.

Khi ngày càng nhiều quốc gia làm theo, lợi thế công nghệ phương Tây sẽ dần bị thu hẹp, kéo theo sự thay đổi toàn diện trong cán cân quyền lực toàn cầu.

Vệ tinh liên lạc Nahid-2 của Iran đã được phóng thành công vào không gian từ sân bay vũ trụ Vostochny của Nga bằng tên lửa Soyuz, như thông tin đã được truyền hình quốc gia Iran và hãng tin AFP chia sẻ. Vệ tinh này có trọng lượng lên đến 110kg và đại diện cho sự nỗ lực không ngừng của các kỹ sư Iran trong lĩnh vực vũ trụ.

Nahid-2 không phải là vệ tinh duy nhất được phóng trong此次 này. Tên lửa đẩy Soyuz-2.1b cũng mang vào không gian hai vệ tinh Ionosfera-M số 3 và số 4 của Nga, cùng với 18 vệ tinh khác do Nga và các quốc gia khác sản xuất. Quá trình phóng diễn ra suôn sẻ trong giai đoạn đầu và được Cơ quan vũ trụ Nga Roscosmos phát trực tiếp. Buổi phát trực tiếp kết thúc khoảng 10 phút sau khi phóng.

Đây không phải là lần đầu tiên tên lửa Soyuz được sử dụng để phóng vệ tinh của Iran. Trước đó, nó đã vinh dự được sử dụng để phóng một số vệ tinh của Iran vào không gian, bao gồm cả vệ tinh Khayyam, Pars-1 và Hodhod. Vệ tinh Nahid-2 được thiết kế để duy trì trên quỹ đạo trong 5 năm, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong chương trình không gian của Iran.

Thành công của chương trình không gian Iran đã thu hút sự chú ý và gây ra lo ngại từ phương Tây. Họ cho rằng những tiến bộ công nghệ trong chương trình này có thể được sử dụng để nâng cấp kho tên lửa đạn đạo của nước này. Thông tin về vụ phóng vệ tinh Nahid-2 được công bố trước thềm cuộc đàm phán hạt nhân giữa Iran với một số nước châu Âu tại Istanbul, cũng như sau cuộc chiến 12 ngày giữa Iran và Israel vào tháng trước.

Trong thời gian gần đây, Iran đã đạt được một số thành công trong lĩnh vực vũ trụ. Tháng 9 năm ngoái, Iran đã phóng vệ tinh nghiên cứu Chamran-1 vào quỹ đạo bằng tên lửa đẩy Ghaem-100 do lực lượng không gian thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran phát triển. Những thành tựu này thể hiện sự phát triển nhanh chóng và không ngừng của chương trình vũ trụ Iran.

Để biết thêm thông tin về chương trình vũ trụ của Iran và các hoạt động liên quan, bạn có thể truy cập vào các nguồn tin cậy như AFP hoặc Roscosmos để cập nhật thông tin mới nhất.

Trong cuộc xung đột với Ukraine, Nga đã trải qua một sự chuyển đổi đáng kể trong chiến lược sử dụng máy bay không người lái (UAV). Ban đầu, Moscow phụ thuộc vào UAV Shahed do Iran sản xuất, nhưng sau đó đã tự phát triển phiên bản cải tiến Geran với nhiều tính năng nguy hiểm hơn.

Quá trình cải tiến UAV của Nga bắt đầu từ năm 2022, khi Moscow triển khai UAV Shahed-131 và Shahed-136 do Iran sản xuất để tấn công các mục tiêu ở Ukraine. Tuy nhiên, đến năm 2023, Nga đã chuyển sang sản xuất các phiên bản UAV cải tiến của mình là Geran-1 và Geran-2, với hình dáng tương tự như UAV của Iran.

UAV Geran có khả năng bay xa khoảng 2.500km và đạt tốc độ 180 km/h. Các chuyên gia cho rằng, Nga đã thực hiện nhiều cải tiến để tăng cường sức hủy diệt của các UAV, bao gồm nâng cấp hệ thống dẫn đường và tăng sức công phá của đầu đạn.

Một trong những nâng cấp quan trọng của UAV Geran là hệ thống dẫn đường. Các phiên bản UAV đầu tiên sử dụng ăng-ten mẫu thu có kiểm soát (CRPA) 4 phần tử kết hợp với hệ thống định vị toàn cầu bằng vệ tinh (GNSS). Tuy nhiên, khi năng lực tác chiến điện tử của Ukraine trở nên hiệu quả hơn, Nga đã trang bị cho các mẫu UAV mới ăng-ten CRPA 8 hoặc 16 phần tử kết hợp hệ thống Kometa.

Ngoài ra, các phiên bản mới hơn của UAV Geran còn được trang bị bộ phát vô tuyến để điều khiển từ xa hoặc các modem 3G/LTE kết nối với mạng di động địa phương, tăng khả năng dự phòng dẫn đường và cho phép truyền dữ liệu đo từ xa và qua video.

Bên cạnh những cải tiến về UAV tấn công, Nga còn đẩy mạnh việc sử dụng UAV mồi nhử. Vào năm 2024, Moscow bắt đầu áp dụng rộng rãi chiến thuật mới nhằm áp đảo hệ thống phòng không Ukraine bằng cách phóng các UAV mồi nhử tầm xa như Parodya và Gerbera.

Các UAV mồi nhử có giá khoảng 10.000 USD/chiếc, rẻ hơn UAV Geran tới 10 lần. Chúng thường được chế tạo từ nhựa và gỗ dán giá rẻ cũng như nặng chưa đến 20kg. Tầm hoạt động của UAV mồi nhử cũng ngắn hơn, vào khoảng 600km.

Chuyên gia Jacob Parakilas tại tổ chức RAND châu Âu ở Cambridge nhận định, Gerbera là UAV mồi nhử hiệu quả nhờ chi phí rẻ, thiết kế đơn giản, nhưng lại bay theo các tuyến đường tương tự cũng như tạo ra những tín hiệu điện tử và radar tương tự như một UAV tấn công.

Tuy nhiên, mối đe dọa từ UAV Nga đối với Ukraine có thể sớm gia tăng, khi Moscow tăng cường sản xuất tại các trung tâm chính ở Yelabuga và Izhevsk. Nga đang cho xuất xưởng hơn 5.000 UAV tầm xa mỗi tháng, bao gồm UAV tấn công kiểu Shahed và UAV mồi nhử.

Tờ Forbes trích dẫn thông tin tình báo quân sự của Ukraine cho hay, tính đến tháng 5, sản lượng của Nga vào khoảng 2.700 UAV tấn công Geran và 2.500 UAV mồi nhử Gerbera mỗi tháng. Các con số này đánh dấu mức tăng gần gấp 5 lần kể từ mùa hè năm 2024.

Theo báo cáo hồi tháng 2 của Cơ quan tình báo quân sự Ukraine, Nga đã và đang phát triển mẫu UAV Geran 3 có tốc độ bay nhanh hơn nhờ thay thế động cơ piston bằng động cơ phản lực.

Chuyên gia quân sự Parakilas cho rằng, UAV Geran 3 cũng có thể được nâng cấp hệ thống điện tử bền bỉ hơn và liên kết dữ liệu hai chiều, từ đó cho phép người vận hành phản ứng theo thời gian thực và tấn công các mục tiêu di động.

Tuy nhiên, ông Parakilas nhấn mạnh, những bước nâng cấp như trên sẽ gây tốn kém. Đồng quan điểm, nhà phân tích quốc phòng David Sharp tại Israel cho hay, ứng dụng nhiều cải tiến sẽ khiến chi phí sản xuất UAV trở nên đắt đỏ hơn và từ đó ảnh hưởng đến việc sản xuất hàng loạt.

Ngoại trưởng Iran, Abbas Araghchi, đã lên tiếng khẳng định rằng nước này không có kế hoạch từ bỏ chương trình hạt nhân của mình, bất chấp những thiệt hại nghiêm trọng mà chương trình này đã phải chịu sau cuộc tấn công của Mỹ vào tháng trước. Trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với kênh Fox News vào ngày 21 tháng 7, ông Araghchi đã cung cấp một số thông tin quan trọng về tình hình hiện tại của chương trình hạt nhân Iran.

Theo lời ông Araghchi, mặc dù hoạt động làm giàu uranium hiện tại của Iran đang bị đình haltạm thời do những thiệt hại gây ra từ cuộc tấn công, nhưng Iran không thể từ bỏ hoàn toàn việc làm giàu uranium. Ông Araghchi coi việc làm giàu uranium là một thành tựu khoa học quan trọng và một nguồn tự hào của dân tộc Iran. Điều này cho thấy rằng chương trình hạt nhân của Iran không chỉ là một vấn đề kỹ thuật, mà còn liên quan đến niềm tự hào và danh dự quốc gia.

Tuyên bố của ông Araghchi được đưa ra ngay sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phản ứng và tuyên bố rằng Washington sẽ tiếp tục thực hiện các cuộc tấn công nếu cần thiết. Tổng thống Trump không cung cấp chi tiết cụ thể về các cuộc tấn công tiềm năng trong tương lai, nhưng ông nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ không ngừng bảo vệ lợi ích của mình.

Trước đó, một báo cáo tình báo của Mỹ đã tiết lộ rằng cơ sở hạt nhân Fordow của Iran đã bị thiệt hại nặng nề và có khả năng đã bị phá hủy sau cuộc tấn công vào tháng trước. Báo cáo này đã gây ra nhiều quan ngại về tương lai của chương trình hạt nhân Iran và khả năng của nước này trong việc tiếp tục phát triển vũ khí hạt nhân.

Trong khi đó, các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Tehran và Washington đã bị gián đoạn và hiện tại Iran không có ý định tiếp tục đàm phán. Sự gián đoạn này đã làm tăng thêm sự bất ổn và phức tạp trong vấn đề hạt nhân Iran, và các bên liên quan đang phải đối mặt với những thách thức lớn trong việc tìm kiếm một giải pháp hòa bình và bền vững.

Một câu hỏi quan trọng được đặt ra là liệu Iran có thể khôi phục lại chương trình hạt nhân của mình và đạt được các mục tiêu khoa học và chiến lược mà nước này đã đặt ra. Đồng thời, cộng đồng quốc tế cũng đang密切 theo dõi tình hình và hy vọng rằng các bên liên quan có thể tìm được một giải pháp hòa bình và hợp tác.