Việc xác minh danh tính liệt sĩ đã trở thành một nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết trong quá trình tìm kiếm và tri ân những người đã ngã xuống vì Tổ quốc. Trong thời gian qua, các cơ quan chức năng tại Việt Nam đã nỗ lực không ngừng để giải quyết những tồn tại lâu năm trong công tác này. Một trong những hướng đi được chú trọng gần đây là việc áp dụng các giải pháp công nghệ hiện đại và tăng cường hợp tác quốc tế để đẩy nhanh tiến độ giám định ADN.

Ước tính hiện nay, cả nước vẫn còn khoảng 300.000 mộ liệt sĩ mà thông tin về họ vẫn chưa được làm rõ. Bên cạnh đó, có khoảng 180.000 hài cốt liệt sĩ cần được quy tập và tìm kiếm mộ. Những con số này không chỉ phản ánh những khó khăn trong công tác xác minh danh tính liệt sĩ mà còn cho thấy nhiệm vụ còn ở phía trước.

Trước những thách thức đó, mục tiêu được đặt ra là đến năm 2030, ngành sẽ phấn đấu xác định được danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua phương pháp giám định ADN. Đây là một mục tiêu đầy tham vọng nhưng cũng thể hiện quyết tâm của các cơ quan chức năng trong việc giải quyết những tồn tại lâu năm.

Việc ứng dụng công nghệ hiện đại, đặc biệt là công nghệ giám định ADN, được coi là bước tiến mới trong công tác xác minh danh tính liệt sĩ. Công nghệ này không chỉ giúp xác định danh tính mà còn mang lại hy vọng cho những gia đình đang tìm kiếm thân nhân đã hy sinh. Hơn nữa, việc mở rộng hợp tác quốc tế cũng đóng một vai trò quan trọng, giúp Việt Nam có thể tiếp cận với những công nghệ mới và kinh nghiệm từ các nước khác.

Không chỉ dừng lại ở việc xác định danh tính liệt sĩ, công tác này còn góp phần quan trọng vào việc an dân và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Việc tìm kiếm và xác minh danh tính liệt sĩ là một cách để thể hiện lòng biết ơn và tôn vinh những người đã hy sinh vì Tổ quốc. Đồng thời, nó cũng giúp giải quyết những tồn tại lâu năm, mang lại sự closure cho những gia đình đang chờ đợi.

Nhìn chung, với sự nỗ lực của các cơ quan chức năng và sự hỗ trợ từ công nghệ hiện đại cũng như hợp tác quốc tế, hy vọng rằng mục tiêu xác định danh tính của 20.000 liệt sĩ vào năm 2030 sẽ được thực hiện. Điều này không chỉ góp phần giải quyết những tồn tại lâu năm mà còn thể hiện lòng tri ân sâu sắc đối với các anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì Tổ quốc.

Hiện tại, người dân có thể cập nhật thông tin mới nhất về tiến độ xác minh danh tính liệt sĩ thông qua các kênh thông tin chính thống của chính phủ và các cơ quan chức năng có liên quan. Đồng thời, người dân cũng có thể hỗ trợ và phối hợp trong quá trình này thông qua việc cung cấp thông tin và hài cốt liệt sĩ tại các địa phương nơi có các liệt sĩ đã hy sinh.

Ngày 29/3/2024, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã phê duyệt dự án “Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao” do Viện Sinh học chủ trì, với mục tiêu nâng cao năng lực giám định ADN đối với hài cốt liệt sĩ từ thời kỳ chiến tranh.

Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Sinh học, nhấn mạnh rằng dự án này mang lại ý nghĩa khoa học và giá trị nhân văn, thể hiện sự tri ân đối với lịch sử dân tộc và trách nhiệm đối với các gia đình vẫn đang mong mỏi thông tin về người thân đã mất.

Trong khuôn khổ dự án, Viện Sinh học đã phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP) để tổ chức cuộc họp định kỳ 6 tháng (lần thứ 3) nhằm cập nhật tiến độ các công việc liên quan tới cơ quan chủ quản cùng các ban, ngành liên quan.

Ủy ban Quốc tế về Người mất tích đã tích cực chuyển giao công nghệ hiện đại, đào tạo chuyên môn kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ Việt Nam, cũng như hỗ trợ vận hành phòng thí nghiệm và thiết lập hệ thống giám định theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Đến nay, dự án đã đạt được những kết quả nổi bật, đánh dấu bước tiến mới trong quá trình triển khai. Hệ thống giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) cùng phần mềm phân tích dữ liệu đã được lắp đặt đồng bộ và đưa vào vận hành tại Trung tâm Giám định ADN thuộc Viện Sinh học. Nhiều khóa đào tạo chuyên sâu đã được tổ chức thành công với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước.

Lần đầu tiên kể từ khi dự án bắt đầu, đội ngũ giám định đã triển khai công tác thu thập mẫu sinh phẩm hài cốt tại thực địa. Đội ngũ chuyên môn của dự án đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu tại Nghĩa trang liệt sĩ Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng), thu được 58 mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính.

Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn. Đây là một bước tiến đáng kể trong nỗ lực giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh và mang lại niềm tin, sự động viên cho hàng ngàn gia đình liệt sĩ.