Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Sơn La đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác dân tộc, đặc biệt là trong việc cải thiện đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Sơn La, đời sống của đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh đã ổn định và có nhiều chuyển biến tích cực trong các mặt từ nhà ở, hạ tầng, y tế đến giáo dục và an ninh trật tự.

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong 6 tháng đầu năm là việc triển khai quyết liệt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc đẩy mạnh xóa nhà tạm, nhà dột nát. Toàn tỉnh Sơn La đã hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát cho trên 3.000 hộ gia đình, trong đó có trên 2.600 hộ được xây mới và trên 400 hộ được sửa chữa. Điều này đã mang lại mái ấm kiên cố cho hàng ngàn gia đình đồng bào dân tộc thiểu số, chấm dứt tình trạng sống trong những căn nhà dột nát, tạm bợ.

Bên cạnh đó, hệ thống kết cấu hạ tầng cơ sở ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số tiếp tục được đầu tư xây dựng và nâng cấp, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương, sản xuất và sinh hoạt của người dân. Công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc cũng được chú trọng, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần của cộng đồng.

Chất lượng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang từng bước nâng lên, quy mô trường, lớp học ngày càng mở rộng, đảm bảo quyền được học tập của con em đồng bào. Trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe, nhiều chuyển biến tích cực đã được ghi nhận. Đặc biệt, 100% người dân thuộc hộ nghèo, cận nghèo, người dân tộc thiểu số sống ở vùng khó khăn và người dân sống ở vùng đặc biệt khó khăn đã được cấp miễn phí thẻ bảo hiểm y tế.

Tình hình an ninh, trật tự xã hội vùng dân tộc thiểu số cơ bản ổn định, tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế – xã hội. Những kết quả đạt được trong 6 tháng đầu năm 2025 là minh chứng rõ nét cho sự quan tâm, đầu tư và định hướng đúng đắn của tỉnh Sơn La trong công tác dân tộc, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc và bền vững hơn cho đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn.

Trong 8 năm qua, phong trào phụ nữ khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo (KNĐMST) tại tỉnh Cao Bằng đã diễn ra sôi nổi và rộng khắp tại các xã, phường. Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) tỉnh đã đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy mạnh triển khai Đề án ‘Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp’ giai đoạn 2017-2025. Thông qua chương trình này, hàng nghìn lượt phụ nữ đã được tiếp cận kiến thức và nguồn vốn cần thiết để khởi nghiệp.

Để hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, Hội LHPN tỉnh đã tổ chức 850 lớp tập huấn khởi sự kinh doanh và truyền thông về KNĐMST cho gần 60.000 lượt hội viên. Đặc biệt, hội đã tổ chức các diễn đàn và ngày hội phụ nữ khởi nghiệp, mời các diễn giả và chuyên gia cấp quốc gia và quốc tế đến chia sẻ kinh nghiệm. Qua đó, chị em phụ nữ đã có cơ hội tiếp cận các dự án, ý tưởng và sản phẩm khoa học công nghệ, cũng như được hỗ trợ sản xuất và bán sản phẩm khởi nghiệp.

Hội LHPN tỉnh cũng đã phối hợp với các ngân hàng và tổ chức quốc tế để hỗ trợ hơn 20 tỷ đồng vốn vay và tài trợ khởi nghiệp cho phụ nữ. Qua đó, đã có trên 100 ý tưởng khởi nghiệp được hỗ trợ, trong đó có trên 70 mô hình sản xuất kinh doanh hoạt động hiệu quả, tạo việc làm ổn định cho nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số.

Thực hiện Đề án, đã đem lại sự thay đổi căn bản về nhận thức và hành động của phụ nữ cơ sở. Nhiều chị em đã dám nghĩ và dám làm, sản xuất quy mô và chất lượng cao, và nỗ lực xây dựng thương hiệu và uy tín. Các xã, phường đã khơi dậy tiềm năng và thế mạnh của địa phương để khuyến khích chị em phụ nữ xây dựng sản phẩm thế mạnh địa phương. Nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số đã được hỗ trợ kỹ thuật và vốn để sản xuất miến dong, thạch đen, và các sản phẩm OCOP chất lượng cao.

Qua 8 năm triển khai Đề án, Hội LHPN tỉnh đã tập huấn kiến thức KNĐMST cho hàng nghìn lượt phụ nữ cơ sở. Từ đó, nhiều chị em từng mặc cảm nghèo đói, thiếu tự tin đã thay đổi tư duy ‘làm nhỏ, bán lẻ’ dám chọn lợi thế địa phương để xây dựng sản phẩm cho nhiều mô hình KNĐMST, lập kế hoạch tài chính, tìm kiếm đối tác, đưa sản phẩm ra thị trường, tự tin bước trên hành trình làm giàu bằng chính đôi tay, khối óc và sự bền bỉ của mình.

Đề án ‘Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp’ đã góp phần phát triển kinh tế – xã hội địa phương và tạo điều kiện cho chị em phụ nữ cơ sở tiếp cận với các nguồn lực và dịch vụ hỗ trợ. https://www.hoinu.gov.vn/ Với những kết quả tích cực, đề án đã trở thành một phần quan trọng trong việc nâng cao vị thế và quyền năng kinh tế của phụ nữ tỉnh Cao Bằng.

Thái Nguyên – một tỉnh miền núi phía Bắc của Việt Nam – đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Với nhiều giải pháp đồng bộ và hiệu quả, tỉnh đã cải thiện đáng kể hạ tầng kỹ thuật, văn hóa – xã hội thiết yếu như điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa tại các bản làng.

Những nỗ lực này không chỉ nâng cao mức sống của người dân mà còn làm thay đổi căn bản tập quán canh tác và bộ mặt bản làng. Các bản làng dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên nay đã có những gam màu tươi sáng với những ngôi nhà mới xây dựng, đường sá được mở rộng và trải bê tông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu và phát triển kinh tế.

Việc đầu tư có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với điều kiện, tiềm năng thế mạnh, phong tục tập quán của đồng bào đã thu được kết quả tích cực. Công tác vận động quần chúng phát huy quyền làm chủ, sự tham gia chủ động của cộng đồng và người dân đã khơi dậy tinh thần nỗ lực vươn lên của đồng bào. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm sâu, khoảng cách về mức sống so với bình quân chung của tỉnh từng bước thu hẹp.

Sự nghiệp giáo dục, y tế, văn hóa của các vùng dân tộc có bước phát triển mới. Tỉnh Thái Nguyên cũng đẩy mạnh việc trang bị kiến thức về khoa học kỹ thuật, hỗ trợ vật tư phân bón, nguồn cây, con giống chuyển đổi cây trồng vật nuôi, phát triển ngành nghề, làng nghề truyền thống. Hệ thống hạ tầng viễn thông được xây dựng tạo điều kiện cho bà con tiếp cận các nền tảng công nghệ số.

Một số sản phẩm nông nghiệp của tỉnh đã có giá trị thương phẩm cao, trong đó chè là cây trồng chủ lực. Nhiều địa phương đã tập trung phát triển và đã cho sản lượng, giá trị thương phẩm cao với các loại cây trồng như na, bưởi, quế… Sản phẩm truyền thống như dệt, may trang phục dân tộc, mật ong, gạo nếp vải, cốm, miến dong, rượu men lá… đã đáp ứng yêu cầu về chất lượng, thị hiếu người tiêu dùng và đã đạt tiêu chuẩn OCOP.

Bên cạnh những thành tựu, vẫn còn một số khó khăn và thách thức mà tỉnh cần phải vượt qua. Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi địa hình trải rộng, mật độ dân cư không tập trung, trình độ sản xuất còn dựa nhiều vào yếu tố tự nhiên, phương thức canh tác giản đơn, giá trị kinh tế thấp, ít cơ hội tiếp cận việc làm phi nông nghiệp.

Cơ sở hạ tầng nhiều xã phía Bắc của tỉnh chưa được đầu tư hoàn thiện. Cơ chế, chính sách chưa đủ hấp dẫn thu hút doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh đầu tư vào công nghiệp chế biến, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị tại các xã vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số tại Thái Nguyên vẫn được giữ gìn và phát huy. Những nét đẹp mang giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào như ngôn ngữ, trang phục truyền thống, phong tục tập quán, nghi lễ tín ngưỡng, ẩm thực, dân ca dân vũ được các cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện cho bà con bảo tồn và phát huy.

Mới đây, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành đề án phát triển du lịch cộng đồng với nhiều triển vọng về các điểm đến mới và tạo thêm việc làm cho người dân. Làng du lịch sinh thái nhà sàn Thái Hải, Làng du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà, Làng văn hóa dân tộc bản Quyên… có thể coi là hình mẫu để nâng cao, nhân rộng.

Trong thời gian tới, tỉnh cần tiếp tục quan tâm và có những giải pháp hiệu quả hơn nữa để phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi một cách bền vững.

Xã Mai Châu, tỉnh Phú Thọ, là một trong những địa phương đầu tiên chính thức vận hành theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp sau gần ba tuần. Với quyết tâm xây dựng bộ máy gần dân, phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn, xã đang từng bước khẳng định tinh thần đổi mới và chủ động thích ứng.

Xã Mai Châu được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của thị trấn Mai Châu, các xã Nà Phòn, Thành Sơn, Tòng Đậu và 5 xóm thuộc xã Đồng Tân. Mô hình mới, bộ máy mới cùng với đặc thù 84% dân số là người dân tộc thiểu số, địa hình đồi núi, chia cắt đã đặt ra yêu cầu cao về vận hành bộ máy thông suốt, gần dân và hiệu quả.

Đảng bộ xã có 73 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc với hơn 2.000 đảng viên. Đảng ủy xã đã kịp thời cập nhật các văn bản chỉ đạo và hướng dẫn của Trung ương và tỉnh để triển khai thực hiện tại địa phương. Đặc biệt, Đảng ủy đã chú trọng công tác quán triệt tư tưởng chính trị để đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhất là cấp ủy và người đứng đầu, nhận thức đầy đủ về yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Trong bối cảnh vận hành mô hình mới, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được đặc biệt quan tâm. Bộ máy HĐND, UBND xã đã được công bố tại kỳ họp HĐND xã lần thứ nhất. Đảng ủy xã cũng đã công bố quyết định thành lập các tổ chức đảng trực thuộc và nhân sự chủ chốt.

Tinh thần phục vụ Nhân dân được thể hiện rõ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã. Từ ngày 1 đến 18/7, Trung tâm đã tiếp nhận và giải quyết 227 hồ sơ. Để thuận tiện cho công dân, xã đã bố trí 2 cán bộ tiếp nhận hồ sơ tại trụ sở xã cũ. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện còn gặp không ít khó khăn, điển hình là trong 226 hồ sơ TTHC đã giải quyết có 8 hồ sơ quá hạn.

Hệ thống thông tin một cửa điện tử đường truyền chậm, xử lý được một bước quy trình phải đợi rất lâu, cán bộ không kịp tích chuyển đúng thời hạn. Từ thực tế đó, xã đề nghị được đầu tư trang thiết bị phục vụ hoạt động của Trung tâm và quy chuẩn các hệ thống hướng dẫn biển, bảng, mô hình hoạt động. Bộ Tài chính sớm cung cấp tài khoản đăng ký kinh doanh cho cán bộ xử lý hồ sơ cấp xã để sớm giải quyết cho công dân.

Đảng bộ xã đang tích cực chuẩn bị tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2025-2030, trọng tâm là xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới và xác định rõ định hướng phát triển trong 5 năm tới. Định hướng chính của xã là tập trung phát triển du lịch, dịch vụ và nông nghiệp chất lượng cao.

Bộ máy mới, mô hình mới, trước mắt không tránh khỏi những vướng mắc, nhưng với tinh thần chủ động, đổi mới, thích ứng, xã Mai Châu sẽ giải quyết mọi khó khăn để ổn định và hòa nhịp cùng cả tỉnh, cả nước trong kỷ nguyên mới.

Điều quan trọng là xã đã và đang thể hiện quyết tâm cao trong việc sắp xếp, tổ chức lại bộ máy chính quyền địa phương nhằm đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng của người dân. Quá trình triển khai mô hình chính quyền hai cấp tại Mai Châu sẽ là một tiền lệ quan trọng cho các địa phương khác trên cả nước.

Hiện tại, với những nỗ lực không ngừng, xã Mai Châu đang vững bước trên con đường phát triển mới, đồng thời khẳng định sự gắn bó, phục vụ của chính quyền với nhân dân.

Trong những năm gần đây, các xã vùng sâu, vùng xa đã chứng kiến sự chuyển mình đáng kể với việc xây dựng và nâng cấp đồng bộ hệ thống điện, đường, trường, trạm. Những con đường đất từng là rào cản cho việc đi lại và giao thương của người dân đã được bê-tông hóa, nhựa hóa, giúp việc di chuyển và trao đổi hàng hóa trở nên dễ dàng hơn.

Các trường học và trạm y tế cũng đã được xây dựng khang trang, tạo điều kiện cho trẻ em trong vùng được học tập đầy đủ và người dân được chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Việc đầu tư vào vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ giúp kích cầu phát triển toàn xã hội mà còn góp phần giảm bớt khoảng cách giữa các hộ gia đình giàu và nghèo.

Ông Điểu Điều, Trưởng ban Dân tộc Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Nai, cho rằng để đạt được hiệu quả lâu dài, cần có sự đầu tư chung cho toàn vùng và đầu tư riêng cho từng đối tượng. Ông nhấn mạnh rằng cần có sự đầu tư cho từng hộ gia đình để những hộ nghèo, cận nghèo có động lực vươn lên. Trước mắt, cần đầu tư con giống, nông cụ cho đồng bào. Về lâu dài, cần đầu tư nghề, đầu tư thay đổi tư duy, ý thức cho đồng bào để họ tự vươn lên.

Ông cũng chỉ ra rằng cách xóa nghèo hiện nay, chỉ đơn giản là ‘dân nghèo cái gì thì cho cái đó’, không phải là giải pháp bền vững. Thay vào đó, cần có những giải pháp lâu dài và bền vững để giúp người dân thoát nghèo.

Lâm Nhanh, một cán bộ đoàn của xã Lộc Hưng, tỉnh Đồng Nai, đã tiên phong trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng để nâng cao giá trị và mở ra hướng đi mới cho địa phương. Nhờ được Quỹ hỗ trợ nông dân hỗ trợ thêm 50 triệu đồng, anh đã chủ động chuyển đổi vùng đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng dưa lưới. Hiện nay, anh đã hỗ trợ thêm 10 hộ dân khác trồng dưa lưới trên diện tích 10 ha.

Tại các xã biên giới như Tân Tiến, Thiện Hưng, Hưng Phước, trước đây hạ tầng y tế thiếu và yếu, nhưng nhờ được đầu tư các nguồn lực, trong đó có nguồn vốn của Chương trình phát triển vùng dân tộc thiểu số và miền núi, đã tạo nên một hệ thống chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân ngày càng hiệu quả và chất lượng. Trạm y tế của xã Hưng Phước đã có đủ hạ tầng kỹ thuật và khối phụ trợ, cũng như đủ thuốc trong danh mục thuốc chữa bệnh chủ yếu sử dụng tại trạm y tế xã theo quy định hiện hành.

Khi hệ thống y tế được đầu tư đồng bộ, người dân vùng sâu, vùng xa có điều kiện tiếp cận các dịch vụ khám, chữa bệnh kịp thời, giảm bớt bệnh tật và nâng cao thể trạng và chất lượng cuộc sống. Qua đó, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với vùng sâu, vùng xa, góp phần củng cố niềm tin của đồng bào đối với chính quyền.

Thông qua tín dụng ưu đãi, người dân có điều kiện đầu tư vào sản xuất, chăn nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình bền vững, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Chị Thị Geo, ở xã Đắk Nhau, năm 2022 được vay 50 triệu đồng từ nguồn vốn chính sách, đã mua một cặp bò giống và làm chuồng trại. Đến nay, đàn bò của chị đã phát triển lên năm con, tạo nguồn thu nhập ổn định và giúp gia đình chị chính thức thoát nghèo.

Những nguồn vốn chính sách của trung ương và địa phương như những cơn ‘mưa dầm’ thấm sâu vào đời sống đồng bào vùng sâu, vùng xa, từng bước thay đổi cuộc sống của người dân.

Các cộng đồng dân tộc thiểu số tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức liên quan đến các vấn đề an ninh phi truyền thống. Những thách thức này gồm biến đổi khí hậu, sự lây lan của dịch bệnh, tình trạng di cư tự phát, nạn buôn bán người, hoạt động tội phạm và khủng bố. Không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và an ninh của người dân ở khu vực này, các thách thức trên còn tạo ra những rào cản đáng kể cho mục tiêu phát triển bền vững. Để giải quyết hiệu quả những thách thức này, việc xây dựng và thực hiện các chính sách đồng bộ, toàn diện là hết sức cần thiết. Hơn nữa, các chính sách này cần được điều chỉnh phù hợp với đặc điểm và nhu cầu cụ thể của từng vùng, nhằm đảm bảo an sinh xã hội, ổn định và phát triển lâu dài cho các cộng đồng dân tộc thiểu số.

Việc biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng đã tác động lớn đến đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là ở các khu vực vùng cao, nơi dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết cực đoan và thay đổi môi trường. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp mà còn tác động tiêu cực đến nguồn nước, thực phẩm và các điều kiện sống cơ bản khác. Bên cạnh đó, dịch bệnh cũng thường xuyên đe dọa sức khỏe và sự an toàn của người dân tại các khu vực này, làm tăng thêm gánh nặng cho hệ thống y tế vốn đã hạn chế về nguồn lực.

Tình trạng di cư tự phát từ các vùng nông thôn, khu vực dân tộc thiểu số đến các thành phố lớn để tìm kiếm cơ hội việc làm cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Sự di cư này có thể dẫn đến nhiều hệ lụy xã hội, bao gồm cả việc gia tăng áp lực lên cơ sở hạ tầng và dịch vụ công cộng tại các đô thị, cũng như nguy cơ người dân dễ bị tổn thương trước các hoạt động tội phạm và buôn bán người.

Trước những thách thức an ninh phi truyền thống này, Việt Nam cần tiếp tục tăng cường xây dựng và triển khai các chính sách bảo vệ an sinh xã hội, củng cố tiềm lực quốc phòng – an ninh, và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội bền vững ở vùng đồng bào DTTS. Chính sách cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số thông qua đầu tư vào giáo dục, y tế, sản xuất nông nghiệp bền vững và phát triển cơ sở hạ tầng. Bên cạnh đó, tăng cường công tác quốc phòng và an ninh, đảm bảo trật tự xã hội tại khu vực này cũng là một yếu tố quan trọng.

Ngoài ra, đổi mới công tác dân tộc trong tình hình mới đòi hỏi phải có sự tham gia tích cực và trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, cũng như sự đồng thuận và ủng hộ của cộng đồng dân tộc thiểu số. Phát huy vai trò của người có uy tín, trưởng dòng họ, trưởng bản trong xây dựng và thực hiện các chủ trương, chính sách là chìa khóa để đảm bảo sự phát triển bền vững và toàn diện ở khu vực này.

Tóm lại, giải quyết những thách thức an ninh phi truyền thống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ là nhiệm vụ cấp bách mà còn là yêu cầu tất yếu để đảm bảo ổn định, an toàn và phát triển bền vững ở khu vực này. Với sự chung tay của cả hệ thống chính trị và sự ủng hộ tích cực của cộng đồng, Việt Nam tin rằng có thể vượt qua những thách thức này và xây dựng một tương lai tươi sáng hơn cho đồng bào dân tộc thiểu số.