Trong những năm gần đây, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai công tác quy tập, tìm kiếm và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Sự nỗ lực này là một phần quan trọng trong việc giải quyết những tồn tại liên quan đến công tác liệt sĩ, giúp các gia đình tìm kiếm thân nhân và trả lại tên cho các liệt sĩ.

Nghĩa trang Liệt sĩ Nghĩa Thắng, xã Trà Giang, tỉnh Quảng Ngãi là một trong những nghĩa trang được xây dựng từ năm 1984, với tổng số 786 phần mộ liệt sĩ. Tuy nhiên, vẫn còn 396 phần mộ chưa xác định thông tin. Để giải quyết vấn đề này, cơ quan chức năng tỉnh đã tiến hành khai quật, lấy mẫu sinh phẩm tại nghĩa trang để giám định ADN. Qua đó, toàn bộ 396 phần mộ liệt sĩ chưa xác định thông tin đã được lấy mẫu kiểm tra chất lượng để giám định ADN.

Ông Nguyễn Văn Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Tư Nghĩa, cho biết rằng việc lấy mẫu ADN xác định lại danh tính cho liệt sĩ là một việc làm vô cùng ý nghĩa. Nó giúp các gia đình tìm được thân nhân và trả lại tên cho các liệt sĩ. Tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp với Cục Người có công, Bộ Nội vụ và Viện Pháp y Quốc gia tiến hành khai quật, lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để xác định gen các liệt sĩ chưa xác định danh tính.

Năm 2024, tỉnh đã tiến hành khai quật gần 1.100 mộ liệt sĩ đang được chôn cất ở các nghĩa trang liệt sĩ trên địa bàn tỉnh mà chưa xác định danh tính. Là người trực tiếp thu thập các mẫu sinh phẩm ở Nghĩa trang xã Nghĩa Thắng, bà Chu Thị Thủy, Giám định viên, Viện Pháp y Quốc gia, cho biết rằng chất lượng các hài cốt được khai quật tại Nghĩa trang xã Nghĩa Thắng đủ điều kiện để giám định ADN chiếm tỷ lệ khoảng 50% đến trên 50% bộ hài cốt được lấy mẫu.

Từ năm 2021 đến tháng 3/2025, Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi đã phối hợp lấy 96 mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN. Kết quả, 3 liệt sĩ được xác định có quan hệ huyết thống theo dòng mẹ. Tỉnh Quảng Ngãi cũng đã phối hợp với Cục Người có công và Viện Pháp y quốc gia khai quật hơn 2.000 mộ liệt sĩ chưa xác định được danh tính tại 19 Nghĩa trang trong tỉnh, lấy mẫu sinh phẩm hài cốt liệt sĩ để giám định ADN.

Trung tá Hồ Viết Ba, Trưởng ban chính sách, Phòng chính trị, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Ngãi, cho biết rằng thực hiện công tác số hóa trong công tác kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm quy tập liệt sĩ thời gian qua, Ban chính sách triển khai toàn diện, đồng bộ và đạt hiệu quả thiết thực.

Tỉnh Quảng Ngãi là chiến trường rất ác liệt trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, tổng số liệt sĩ hy sinh trên địa bàn tỉnh là hơn 37.000. Đến nay đã tìm kiếm quy tập được hơn 34.000 liệt sĩ; số chưa tìm kiếm được là hơn 2.700 liệt sĩ. Đồng thời có gần 1.000 liệt sĩ là con em tỉnh Quảng Ngãi hy sinh trên địa bàn tỉnh khác và làm nhiệm vụ quốc tế tại Lào, Campuchia.

Những năm qua, Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Quảng Ngãi triển khai nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và xác định danh tính liệt sĩ còn thiếu thông tin. Bên cạnh công tác quy tập, Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục phối hợp Cục người có công để lấy mẫu gen (ADN) để xác định danh tính những phần mộ liệt sĩ còn thiếu thông tin.

Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Quảng Ngãi, cho biết rằng sau sắp xếp, vẫn xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải tiếp tục thực hiện. Sẽ tập trung xác định thông tin mộ liệt sĩ hiện nay còn thiếu thông tin kết hợp với việc xây dựng Đề án tổng thể sửa chữa, nâng cấp mộ liệt sĩ kết hợp qua đó thực hiện xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.

Trong năm 2025, nhiều cơ chế và chính sách mới đang được hoàn thiện nhằm tri ân và chăm sóc người có công một cách toàn diện và thiết thực hơn. Điều này thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước trong công tác ‘Đền ơn đáp nghĩa’. Tiếp nối truyền thống ‘Đền ơn đáp nghĩa’, Cục Người có công (Bộ Nội vụ) đang phối hợp với các cơ quan chức năng rà soát và xây dựng Nghị định thay thế Nghị định số 131/2021/NĐ-CP. Nghị định này quy định chi tiết và biện pháp thi hành Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng. Dự kiến trình Chính phủ trong quý IV năm 2025, nghị định mới sẽ kế thừa, sửa đổi, bổ sung từ thực tiễn và phản ánh các nội dung mới phát sinh.

Song song với đó, hồ sơ Nghị định điều chỉnh chế độ trợ cấp hàng tháng đối với thanh niên xung phong đã hoàn thành nhiệm vụ trong kháng chiến và thanh niên xung phong cơ sở miền Nam tham gia kháng chiến giai đoạn 1965-1975 cũng đang được hoàn thiện để trình Chính phủ trong quý III năm nay. Bộ LĐTB&XH (nay là Bộ Nội vụ) đã ban hành Thông tư số 05/2025/TT-BLĐTBXH ngày 28/02/2025, quy định định mức kinh tế kỹ thuật cho dịch vụ giám định ADN, xác định danh tính liệt sĩ còn thiếu thông tin. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi hơn trong xác định danh tính liệt sĩ – một việc làm mang tính nhân văn sâu sắc.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Cục Người có công đã tiếp nhận 397 mẫu hài cốt liệt sĩ để giám định ADN. Cục cũng thực hiện thẩm định hồ sơ công nhân liệt sĩ, trình Bộ, trình Thủ tướng Chính phủ cấp mới 196 Bằng Tổ quốc ghi công; cấp lại 1.959 Bằng Tổ quốc ghi công; cấp trích lục 56 hồ sơ liệt sĩ. Không chỉ dừng ở xây dựng thể chế, việc chăm lo đời sống người có công tiếp tục được ưu tiên. Chủ tịch nước đã ký các Quyết định về việc tặng quà người có công với cách mạng nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ năm 2025, kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và 80 năm ngày thành lập nước.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1254/QĐ-TTg ngày 24/6/2025 kiện toàn Ban Quản lý Quỹ Đền ơn đáp nghĩa Trung ương và Công điện số 102/CĐ-TTg ngày 30/6/2025 yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương ưu tiên triển khai các nhiệm vụ liên quan đến chính sách người có công. Bộ Nội vụ cũng ban hành hướng dẫn triển khai các quyết định của Chủ tịch nước về tặng quà, đồng thời đôn đốc thực hiện Quyết định số 21/2024/QĐ-TTg ngày 22/11/2024 về hỗ trợ nhà ở đối với người có công và thân nhân liệt sĩ giai đoạn 2023-2025.

Hướng đến kỷ niệm 78 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, các hoạt động tưởng niệm, tri ân đang diễn ra trên cả nước. Một trong những điểm nhấn là Cuộc gặp mặt người có công, nhân chứng lịch sử cấp Trung ương do Bộ Nội vụ tổ chức tại Hà Nội. Đây là dịp để tri ân sâu sắc tới các đồng chí cán bộ lão thành cách mạng, cán bộ tiền khởi nghĩa, Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân nhân, Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến, nhân chứng lịch sử; người có công với cách mạng qua các thời kỳ; đại diện thân nhân liệt sỹ có nhiều đóng góp trong sự nghiệp cách mạng, chiến đấu, bảo vệ và xây dựng Tổ quốc.

Cùng với đó là chuỗi hoạt động thiết thực, đầy xúc động như: Dâng hương tưởng niệm, thắp nến tri ân tại các nghĩa trang liệt sĩ, phát động phong trào thanh niên chăm sóc thương binh, gia đình liệt sĩ, chỉnh trang công trình ghi công liệt sĩ, vận động Quỹ Đền ơn đáp nghĩa Trung ương, tổ chức thăm hỏi, tặng quà tại các địa phương và trung tâm điều dưỡng người có công. Tri ân không chỉ bằng lời nói, mà bằng hành động, những chính sách, hoạt động ý nghĩa đang góp phần khẳng định đạo lý ‘Uống nước nhớ nguồn’ của dân tộc Việt Nam.