Các nhà khoa học Trung Quốc đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực phát triển giao diện não – máy tính (BCI), giúp chuyển đổi tín hiệu não thành văn bản. Mặc dù bắt đầu nghiên cứu chậm hơn Mỹ, Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp và có những đóng góp đáng kể trong lĩnh vực này.

Gần đây, các nhà khoa học Trung Quốc đã tiến hành thử nghiệm lâm sàng với 5 bệnh nhân cấy con chip kích thước bằng đồng xu gọi là Beinao-1, giao diện não máy tính không dây. Trong thử nghiệm, một phụ nữ 67 tuổi không thể nói được do mắc bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) đã chuyển ý nghĩ thành chữ trên màn hình máy tính tại bệnh viện công ở trung tâm Bắc Kinh.

Công nghệ não hay giao diện não – máy tính (BCI) do các nhà khoa học Mỹ dẫn đầu, nhưng Trung Quốc đang nhanh chóng bắt kịp. Viện nghiên cứu não Trung Quốc (CIBR) đã ra mắt công ty tư nhân NeuCyber NeuroTech tập trung vào sản phẩm công nghệ não như Beinao-1. Thử nghiệm trên bệnh nhân ALS đánh dấu thử nghiệm thứ 3 của chip Beinao-1 trên người và là lần đầu tiên trên thế giới BCI không dây được cấy ghép bán xâm lấn vào não người.

Chip não của NeuCyber có thể thu thập đủ thông tin thông qua màng cứng để giải mã từ ngữ cụ thể. Trong khi đó, các công ty Mỹ như Neuralink của Elon Musk và Synchron đang sử dụng phương pháp xâm lấn nhiều hơn để đặt chip bên trong màng cứng nhằm thu được tín hiệu tốt hơn. Tuy nhiên, những phương pháp này đòi hỏi phẫu thuật có rủi ro cao hơn.

Trung Quốc mới bắt đầu nghiên cứu công nghệ não từ những năm 1990, nhưng đang phát triển nhanh chóng. Năm 2014, các nhà khoa học nước này giới thiệu dự án quốc gia về công nghệ não có thể sánh ngang với Mỹ và châu Âu. Theo các chuyên gia, BCI không xâm lấn của những nhà nghiên cứu Trung Quốc tương đương về độ phức tạp với sản phẩm của Mỹ và Anh.

Viện nghiên cứu não Trung Quốc dự định đẩy nhanh thử nghiệm trên người bằng cách cấy chip vào 50-100 bệnh nhân trong năm tới. Tính đến tháng 5/2025, tổng cộng có 5 bệnh nhân đã cấy chip Beinao-1, bằng số người cấy chip từ công ty Neuralink của Elon Musk. Thị trường công nghệ chip não dự kiến tăng lên 12,4 tỷ USD năm 2034.

Trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển, một nhóm phụ nữ quyền lực và giàu có tại Thung lũng Silicon đã tụ họp để thảo luận về chủ đề tối ưu hóa khả năng sinh sản và cách công nghệ có thể ảnh hưởng đến thế hệ con cái của họ. Sự kiện này đã thu hút sự chú ý của giới truyền thông và công chúng, đặc biệt khi nó liên quan đến các công ty công nghệ hàng đầu như Neuralink và Orchid Health.

Một trong những người tham gia đáng chú ý là Shivon Zilis, giám đốc cấp cao của Neuralink, công ty công nghệ chip não của Elon Musk. Cô cũng là người đã bí mật sinh con cho vị tỷ phú này. Câu chuyện về buổi tối tập trung quanh chủ đề thai sản và tối ưu hóa khả năng sinh sản đã gây sốt trong giới công nghệ.

Một trong những công ty đang dẫn đầu trong lĩnh vực này là Orchid Health, một startup tại San Francisco. Họ chuyên về sàng lọc phôi thai ở cấp độ chưa từng có, hứa hẹn phát hiện hàng nghìn bệnh tiềm ẩn trong tương lai. Điều này cho phép các bậc cha mẹ tương lai ‘lên kế hoạch’ cho con cái của mình với lượng thông tin di truyền mà trước đây chỉ là giấc mơ.

Công nghệ của Orchid Health đi xa hơn các xét nghiệm di truyền truyền thống, vốn chỉ tập trung vào các đột biến gene đơn lẻ hiếm gặp. Bằng cách giải trình tự toàn bộ bộ gene khổng lồ ba tỷ cặp bazơ từ chỉ 5 tế bào của phôi, công ty tuyên bố có thể sàng lọc hơn 1.200 tình trạng bệnh lý đơn gene.

Đáng chú ý hơn, Orchid Health còn áp dụng một thuật toán độc quyền để tạo ra ‘điểm số rủi ro đa gene’. Chỉ số này được cho là có thể đo lường khuynh hướng di truyền của trẻ đối với các bệnh phức tạp như rối loạn lưỡng cực, ung thư, Alzheimer, béo phì, thậm chí tâm thần phân liệt.

Tuy nhiên, công nghệ này cũng gây tranh cãi khi một số nhà phê bình cho rằng hệ thống chấm điểm đa gene của công ty này đang hướng đến một hình thức ưu sinh học đương đại. Điều này có thể tạo điều kiện cho một thế giới mà người giàu có vươn xa hơn nữa với trí thông minh siêu việt và sức khỏe vượt trội ngay từ khi sinh ra, qua đó phân hóa giàu nghèo ngay từ khi mới sinh ra.

Sáng lập Orchid Health, Noor Siddiqui, cho biết công ty chỉ giúp đỡ những bậc cha mẹ tương lai – những người e ngại việc sinh con vì các rối loạn di truyền tiềm ẩn. Bên cạnh đó, giải pháp của công ty chỉ ‘sàng lọc khuyết tật trí tuệ, không đưa ra dự đoán hay can thiệp về trí thông minh’.

Mặc dù vậy, nhiều chuyên gia vẫn có những nghi ngại nghiêm trọng về việc sàng lọc phôi thai thông qua phương pháp chấm điểm rủi ro đa gene. Việc những startup này xuất hiện được kỳ vọng giúp giá dịch vụ ngày càng rẻ, tiếp cận càng nhiều đối tượng người dùng hơn thay vì chỉ giới giàu có hiện tại.