Hiện nay, việc lựa chọn ngành nghề của nhiều bạn trẻ bị chi phối bởi những định kiến về giới, danh tiếng, thu nhập… Điều này không chỉ ảnh hưởng đến tương lai cá nhân mà còn lãng phí nguồn lực xã hội. Theo bản tin thị trường lao động quý 2-2025 của Bộ Nội vụ, số người thất nghiệp trong quý 2-2025 đã tăng lên 1,06 triệu người, cao hơn 25.000 người so với quý trước và tăng khoảng 13.300 người so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên cũng tăng thêm 0,26%, mặc dù các công ty tăng tuyển dụng.

Nghịch lý này đặt ra nhiều vấn đề, trong đó có việc chọn ngành nghề ở giới trẻ hiện nay. Nhiều học sinh và phụ huynh đặt quá nặng yếu tố thu nhập, cho rằng nghề dễ giàu mới đáng học nên đổ xô vào các ngành được cho là ‘hot’ trên thị trường lao động, dẫn đến cầu vượt quá cung. Văn hóa Á Đông cũng khiến một số phụ huynh, học sinh có những định kiến về giới khi chọn ngành nghề. Nhiều bạn trẻ đã từ bỏ ước mơ về ngành học vì lo sợ áp lực giới tính trong thời gian học, cũng như quá trình tìm việc sau này.

Các nhà nghiên cứu tâm lý học phát triển và khoa học thần kinh khẳng định năng lực nghề nghiệp không phân biệt giới, mà là do định hướng xã hội. Tuy nhiên, nhiều bạn trẻ chọn ngành trái sở thích chỉ vì muốn vào trường ‘top’. Lấy tên trường làm thước đo thành công là một cách hiểu sai về thương hiệu giáo dục. Điều này xuất phát từ tâm lý sính danh tiếng, hiệu ứng truyền thông về những bảng xếp hạng các cơ sở giáo dục đại học.

Tư duy trọng bằng cấp cũng khiến nhiều bạn không mặn mà với cao đẳng nghề. Trong khi các nước phát triển coi trọng việc học nghề thì ở Việt Nam, học nghề lại bị nhiều người coi là thua cuộc, thất bại. Hiện thực phũ phàng người người đại học, nhà nhà đại học, nhưng rồi vẫn khó tìm việc với tấm bằng cử nhân đang đặt dấu hỏi lớn trong việc lựa chọn con đường bước vào thị trường lao động của các bạn trẻ hiện nay.

Chọn nghề sai: tăng thất nghiệp, lãng phí nguồn nhân lực. Sai một ly, đi một dặm. Chọn ngành không phù hợp khiến nhiều bạn chán học, bỏ học. Không chỉ mất niềm tin vào bản thân, các em còn cảm thấy khó khăn trong việc định danh nghề nghiệp, đến khi học xong, lại làm trái ngành trái nghề. Nhìn từ góc độ toàn cảnh xã hội, định kiến ngành nghề sẽ dẫn đến việc học sai ngành sai nghề. Hệ quả là tình trạng ngành thiếu ngành thừa, lãng phí nguồn nhân lực, gia tăng tình trạng thất nghiệp dù có bằng đại học.

Chọn nghề là hành trình cá nhân, có ý nghĩa quyết định cuộc đời mỗi người. Tương lai không dành cho người đi theo lối mòn định kiến. Chúng ta phải hiểu rõ chính mình, bằng cách thẳng thắn trả lời những câu hỏi: ‘muốn gì?’, ‘giỏi gì?’, ‘sống vì giá trị nào?’ thông qua việc sử dụng các công cụ trắc nghiệm nghề nghiệp khoa học. Gia đình, nhà trường, xã hội cũng cần chung tay tiếp sức, giúp các em mở rộng cánh cửa ngành nghề tương lai, không nên vô tình dựng thêm những rào chắn vô hình.

Diễn đàn Nghiên cứu và Phát triển (R&D) Việt Nam 2025 đã được tổ chức thành công tại tỉnh Ninh Bình vào ngày 30-31/7, sự kiện này do Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) phối hợp với UBND tỉnh Ninh Bình tổ chức. Sự kiện quy tụ hàng trăm chuyên gia, nhà khoa học hàng đầu trong và ngoài nước, cùng các nhà hoạch định chính sách và đại diện doanh nghiệp.

GS.TS Nguyễn Đức Khương, Chủ tịch AVSE Global, nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của việc tổ chức sự kiện tại Tràng An, Ninh Bình – di sản thế giới kép duy nhất tại Đông Nam Á và là kinh đô đầu tiên của Việt Nam. Ông cho rằng sự kiện này là cơ hội để các chuyên gia và nhà khoa học chia sẻ khát vọng và giấc mơ về sự phát triển của Việt Nam. Với kinh nghiệm quốc tế từ các quốc gia như Pháp, Hàn Quốc, Singapore hay Israel, ông cho thấy R&D là động lực cốt lõi giúp các quốc gia bứt phá.

Một nghiên cứu trên 35 quốc gia OECD chỉ ra rằng, 1% tăng chi tiêu cho R&D có thể giúp tăng 2,83% GDP thực tế. Tuy nhiên, tại Việt Nam, tỷ trọng chi tiêu cho R&D trên GDP vẫn còn khiêm tốn so với yêu cầu phát triển. Do đó, ông Nguyễn Đức Khương hy vọng sự kiện này sẽ là bước đệm quan trọng để phát triển R&D tại Việt Nam.

Tại sự kiện, ông Nguyễn Trung Kiên – Chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài – đã hoan nghênh sáng kiến của AVSE Global và nhấn mạnh vai trò quan trọng của cộng đồng hơn 6 triệu người Việt Nam ở 130 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ông tin rằng cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài có đóng góp rất lớn trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Diễn đàn R&D 2025 tập trung thảo luận sâu vào ba trụ cột chính, bao gồm lộ trình R&D Việt Nam 2025–2030, khung chính sách quốc gia về R&D và kế hoạch hành động đầu tư R&D theo ngành. Sự kiện có sự tham gia của các khách mời đặc biệt, những nhà tư tưởng có ảnh hưởng toàn cầu.

Với sự hội tụ của trí tuệ và tâm huyết, Diễn đàn R&D Việt Nam 2025 được kỳ vọng sẽ biến những thách thức thành cơ hội, đề ra những giải pháp cụ thể để đưa Việt Nam trở thành một trung tâm R&D mới nổi của khu vực, vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo. Thông qua diễn đàn này, các chuyên gia và nhà khoa học hy vọng sẽ tìm ra các giải pháp để thúc đẩy sự phát triển của Việt Nam trong lĩnh vực R&D.

Các đại biểu tham gia diễn đàn cũng có cơ hội tham quan và tìm hiểu về các sản phẩm, dịch vụ và công nghệ mới nhất trong lĩnh vực R&D. Qua đó, diễn đàn R&D Việt Nam 2025 không chỉ là nơi chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm mà còn là cơ hội để kết nối và hợp tác giữa các bên liên quan.

Trong bối cảnh Việt Nam đang phấn đấu trở thành một quốc gia có trình độ công nghệ cao, diễn đàn R&D 2025 đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Sự thành công của diễn đàn sẽ góp phần vào việc hiện thực hóa mục tiêu của Việt Nam trong việc trở thành một trung tâm R&D hàng đầu trong khu vực.

Chuyển đổi xe xăng sang xe điện đang là một chủ trương quan trọng của chính phủ nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí, vốn dĩ có nguồn gốc từ phương tiện giao thông – nguồn phát thải lớn nhất. Hà Nội, với vị trí là thủ đô, cũng không nằm ngoài chiến lược này. Tuy nhiên, việc thay đổi thói quen sử dụng phương tiện giao thông của người dân, đặc biệt là ở khu vực vành đai 1 của Hà Nội, sẽ có những tác động sâu rộng và cần được nghiên cứu, triển khai một cách cẩn trọng.

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội là một vấn đề nhức nhối, và các số liệu thống kê đã chỉ ra rằng phương tiện giao thông là một trong những nguồn gây ô nhiễm chính, chiếm khoảng 35% tổng nguồn ô nhiễm. Cụ thể, khí thải từ phương tiện giao thông chiếm khoảng 12%, trong khi bụi từ hoạt động giao thông là 23%. Điều này cho thấy việc chuyển đổi sang xe điện là một giải pháp thiết yếu để cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ môi trường.

Các chuyên gia và nhà quản lý đã đề xuất một số giải pháp quan trọng để thực hiện chuyển đổi này một cách hiệu quả. Đầu tiên, cần tiến hành khảo sát đánh giá hiện trạng sử dụng phương tiện giao thông và cơ sở hạ tầng của Hà Nội. Thứ hai, việc hoàn thiện thể chế chính sách là cần thiết để tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho việc chuyển đổi. Ngoài ra, xây dựng cơ sở hạ tầng hỗ trợ cho xe điện, như trạm sạc, cũng là một yếu tố quan trọng. Cuối cùng, xác định tiêu chuẩn khí thải cho xe máy là cần thiết để đảm bảo rằng các phương tiện giao thông mới đều đáp ứng tiêu chuẩn môi trường.

Để đảm bảo sự an toàn và thuận tiện cho người dân trong quá trình chuyển đổi, các kế hoạch cụ thể đã được Hà Nội đề ra. Bên cạnh việc khảo sát đánh giá và hoàn thiện thể chế chính sách, Hà Nội cũng tập trung vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng cần thiết. Đồng thời, các chuyên gia cũng đề xuất các giải pháp sáng tạo như thúc đẩy mô hình đổi pin, tận dụng hệ thống cây xăng hiện hữu và phối hợp đồng bộ giữa các bộ, ngành trong công tác quy hoạch và phát triển đô thị.

Nhận thức và sự ủng hộ của người dân là yếu tố then chốt trong việc chuyển đổi sang xe điện. Nếu người dân hiểu rõ mục tiêu, kế hoạch và cảm nhận được rằng chính sách này là vì lợi ích của họ, họ sẽ tự nguyện thay đổi và ủng hộ. Hà Nội đang tích cực triển khai các kế hoạch để dẫn đầu trong công tác chuyển đổi này, và với lợi thế về Luật Thủ đô, thành phố hy vọng sẽ có thể thực hiện thành công chiến lược này.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi sang xe điện không thể thực hiện một mình, mà cần sự phối hợp và hỗ trợ từ các bên liên quan. Sự tham gia tích cực của các cấp chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng là rất cần thiết để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ và đạt được các mục tiêu đề ra. Với sự chung tay và quyết tâm của tất cả các bên, Hà Nội có thể trở thành một trong những thành phố đi đầu trong việc chuyển đổi sang xe điện, góp phần giảm thiểu ô nhiễm không khí và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đề nghị hoàn thiện cơ chế thu hút ít nhất 100 chuyên gia trong nước và quốc tế về làm việc trong tháng 8, với chế độ đãi ngộ đặc biệt. Điều này được nhấn mạnh trong cuộc họp Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số diễn ra vào sáng ngày 20/7.

Thủ tướng nhấn mạnh rằng việc thu hút nhân tài là nhiệm vụ quan trọng, cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Bên cạnh đó, Thủ tướng giao Bộ Nội vụ xây dựng bộ tiêu chí lựa chọn, quy trình tuyển dụng, chế độ làm việc và chính sách đãi ngộ dành cho các tổng công trình sư, kiến trúc sư trưởng. Đây là những người sẽ triển khai các sáng kiến và hệ thống chiến lược quan trọng. Hồ sơ hoàn chỉnh phải được trình trong tháng 7.

Bộ Nội vụ cũng được giao ban hành chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, áp dụng cho cả trong và ngoài nước. Bộ Giáo dục và Đào tạo được yêu cầu xây dựng khung chiến lược phát triển giáo dục đại học; đồng thời hoàn thiện đề án sắp xếp lại các viện nghiên cứu trong trường đại học và ngược lại. Nội dung này phải hoàn thành trong quý III/2025.

Mỗi bộ, ngành, địa phương phải lựa chọn hai tổng công trình sư – một phụ trách công nghệ thông tin, một phụ trách chuyên môn nghiệp vụ – để cùng phối hợp với Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ và các doanh nghiệp công nghệ xây dựng kiến trúc và chiến lược chuyển đổi số riêng của đơn vị. Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu ‘nói đi đôi với làm’, cần có sản phẩm cụ thể, chuyển biến rõ rệt, tránh tình trạng ‘đánh trống bỏ dùi’.

Bộ Khoa học và Công nghệ được giao đề xuất sửa đổi bốn đạo luật quan trọng gồm: Luật Chuyển đổi số, Luật Sở hữu trí tuệ, Luật Công nghệ cao và Luật Chuyển giao công nghệ. Đồng thời, Bộ phải sửa Nghị định 82/2024 về đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin dùng vốn ngân sách nhà nước theo hướng đơn giản, thuận tiện, giảm thủ tục.

Ngoài ra, Bộ cần đề xuất cơ chế khuyến khích doanh nghiệp khởi nghiệp thương mại hóa kết quả nghiên cứu từ viện, trường; và xây dựng Chiến lược thu hút nhân tài đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050. Nội dung này phải hoàn thành trong tháng 9/2025.

Về hạ tầng số, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp cùng Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, các địa phương và doanh nghiệp lớn tiếp tục triển khai mạng 5G trên toàn quốc, thúc đẩy Internet vệ tinh và nhanh chóng xử lý tình trạng các thôn bản lõm sóng, thiếu điện.

Với mảng dữ liệu và quản lý số, Thủ tướng giao Bộ Công an xây dựng Kiến trúc dữ liệu tổng thể quốc gia, Khung quản trị dữ liệu và Từ điển dữ liệu dùng chung. Bộ cần phối hợp các bộ ngành triển khai 116 cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành; đồng thời hoàn thành 40 trong tổng số 61 tiện ích tích hợp trên nền tảng VNeID, phục vụ phát triển kinh tế và quản lý xã hội.

Từ tháng 8, Bộ Công an sẽ thí điểm mô hình liên thông đơn thuốc giữa bệnh viện và nhà thuốc thông qua VNeID, cho phép người dân nhận thuốc tại nhà. Việc triển khai chính thức sẽ bắt đầu từ tháng 9.

Bộ Công an cũng được giao phát triển hệ thống đám mây dữ liệu (data cloud) công dân tích hợp vào VNeID, nâng lên mức độ 3, tạo nền tảng số thống nhất để người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến toàn trình, an toàn và thuận tiện.

Bộ Xây dựng sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ và 6 thành phố trực thuộc Trung ương xây dựng Đề án đô thị thông minh, hoàn thành trong tháng 7/2025 và tổ chức triển khai trong cùng năm.

Bộ Tài chính được yêu cầu báo cáo tỷ trọng giá trị tăng thêm của kinh tế số trong GDP. Bộ Khoa học và Công nghệ có trách nhiệm tham mưu giải pháp để đưa quy mô kinh tế số đạt 20% GDP vào cuối năm 2025.

Thủ tướng cũng lưu ý Chủ tịch UBND các tỉnh, thành chấn chỉnh và chấm dứt tình trạng ‘cò làm giấy tờ’ tại các trung tâm phục vụ hành chính công, bảo đảm môi trường hành chính minh bạch, chuyên nghiệp, phục vụ tốt người dân.