Hungary và Serbia đã công bố kế hoạch xây dựng một đường ống dẫn dầu mới, với mục đích đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng giá rẻ cho cả hai quốc gia. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga. Dự kiến, đường ống này sẽ có công suất hằng năm từ 4 đến 5 triệu tấn và dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2027.

Các điều khoản của dự án bao gồm việc Hungary sẽ chịu trách nhiệm xây dựng 180km đường ống, trong khi Serbia sẽ xây dựng 120km còn lại. Ngoài ra, một trạm kiểm soát và đo lường cũng sẽ được lắp đặt trên biên giới giữa hai quốc gia này để đảm bảo việc vận hành và giám sát đường ống một cách hiệu quả.

Trong một cuộc họp báo diễn ra tại Budapest vào ngày 21-7, Ngoại trưởng Hungary Peter Szijjarto đã lên tiếng về quyết định của EU liên quan đến việc hạn chế nguồn cung dầu và khí đốt từ Nga. Ông Szijjarto nhấn mạnh rằng Hungary từ chối thực hiện yêu cầu này do lo ngại rằng người dân sẽ phải chịu chi phí năng lượng cao gấp đôi hoặc thậm chí gấp bốn lần nếu không có nguồn cung ổn định từ Nga.

Ngoại trưởng Peter Szijjarto cũng chỉ ra rằng các quyết định của EU đang làm suy yếu nghiêm trọng an ninh năng lượng tại châu Âu. Ông cho rằng các quốc gia châu Âu đang phải mua năng lượng với giá cao gấp nhiều lần so với các nơi khác trên thế giới. Việc xây dựng đường ống mới được xem là giải pháp giúp bảo đảm chương trình giảm chi phí tiện ích lâu dài của Hungary và bảo vệ các gia đình khỏi tình trạng giá năng lượng tăng cao do các chính sách của EU.

Hungary, một quốc gia luôn phản đối lệnh trừng phạt năng lượng của EU, coi dự án đường ống mới là vấn đề trọng yếu đối với an ninh năng lượng quốc gia và hợp tác khu vực với Serbia. Dự án này được triển khai trong bối cảnh Hungary và Serbia đang tăng cường hợp tác năng lượng, đặc biệt khi Belgrade phụ thuộc rất nhiều vào nguồn cung dầu khí từ Nga, trong khi Budapest cũng đang nỗ lực tìm kiếm các tuyến vận chuyển thay thế.

Trước đó, Hungary đã nhiều lần cảnh báo rằng việc chấm dứt nguồn cung năng lượng từ Nga sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế và làm tăng chi phí sinh hoạt do quốc gia này nhập khẩu hơn 80% lượng dầu qua đường ống Druzhba. Bộ trưởng Năng lượng Serbia Dubravka Djedovic Handanovic cũng cho biết rằng đường ống dẫn dầu được quy hoạch giữa Hungary và Serbia không chỉ đóng vai trò thương mại, mà còn thể hiện tầm quan trọng chiến lược rộng hơn đối với an ninh năng lượng lâu dài của hai quốc gia.

Năm 2023, Hungary và Serbia cũng đã triển khai các khoản đầu tư chung vào cơ sở hạ tầng khí đốt, bao gồm một đường ống kết nối mới nhằm tăng cường an ninh năng lượng khu vực. Thông tin về dự án đường ống dẫn dầu mới có thể được tìm thấy tại BBC và các nguồn tin khác.

Bộ trưởng Năng lượng và Tài nguyên Khoáng sản Indonesia, ông Bahlil Lahadalia, vừa thông báo rằng Tập đoàn năng lượng Eni của Italy có kế hoạch đầu tư 10 tỷ USD vào các mỏ khí mới ngoài khơi tại tỉnh Đông Kalimantan. Đây là một trong những cam kết đầu tư lớn nhất của châu Âu vào lĩnh vực năng lượng Indonesia trong những năm gần đây.

Eni quan tâm đến việc phát triển các mỏ khí đốt tự nhiên mới ngoài khơi eo biển Makassar, đặc biệt là trong khu vực tổ hợp mỏ Jangkrik và Merakes. Dự kiến, sản lượng khí từ các mỏ này sẽ bổ sung đáng kể cho nhu cầu trong nước và xuất khẩu, góp phần ổn định an ninh năng lượng quốc gia.

Bộ trưởng Lahadalia đánh giá cao cam kết đầu tư của Eni, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều bất ổn. Ông cũng cho biết chính phủ sẽ khuyến khích Eni chia sẻ một phần lợi nhuận của mình cho chính quyền tỉnh Đông Kalimantan, nhằm tăng nguồn thu ngân sách địa phương và tạo thêm việc làm cho người dân.

Thông tin từ Eni cho biết, mỏ khí Jangkrik và mỏ khí Merakes đã được khai thác vào năm 2017 và 2021. Hai mỏ này nằm ở lưu vực Kutei, Đông Kalimantan, là khu vực hoạt động chính của Eni tại Indonesia. Eni cũng đã bắt đầu khai thác mỏ khí Merakes East, nằm cách mỏ Merakes khoảng 10 km về phía Đông.

Dự án này là một phần trong chuỗi hoạt động của Eni tại Indonesia, bao gồm việc phát triển mỏ Maha và kế hoạch phát triển hai cụm mỏ: Northern Hub và Gendalo-Gendang. Khi tất cả các mỏ này được đưa vào khai thác, Eni có thể đạt công suất khai thác lên trên 2 tỷ feet khối khí tiêu chuẩn/ngày và khoảng 90.000 thùng khí thiên nhiên ngưng tụ/ngày tại Indonesia.

Eni là một trong những công ty dầu khí lớn nhất châu Âu, hoạt động tại hơn 70 quốc gia với thế mạnh trong thăm dò, khai thác và phát triển hydrocarbon. Kể từ khi hiện diện tại Indonesia vào năm 2001, Eni đã xây dựng một danh mục đầu tư đa dạng, bao gồm các dự án thăm dò, phát triển và khai thác dầu khí.

Hiện nay, các hoạt động khai thác của Eni tại Đông Kalimantan đang cho sản lượng khoảng 750 triệu feet khối khí tiêu chuẩn/ngày. Việc đầu tư mở rộng của Eni vào Indonesia thể hiện cam kết mạnh mẽ của công ty trong việc hỗ trợ nhu cầu năng lượng của quốc gia và góp phần vào sự phát triển kinh tế của khu vực.

Việt Nam được đánh giá là quốc gia có tiềm năng điện gió ngoài khơi lớn nhất Đông Nam Á, với tổng công suất ước tính lên đến gần 600 GW. Bên cạnh đó, với trữ lượng sinh khối dồi dào từ nông nghiệp và mức bức xạ mặt trời cao quanh năm ở khu vực miền Trung và miền Nam, tiềm năng phát triển năng lượng sạch ở Việt Nam là rất lớn. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi sang nguồn năng lượng sạch đang gặp phải nhiều khó khăn.

Thị phần năng lượng tái tạo trong tổng mức năng lượng của quốc gia còn thấp. Số lượng các dự án đầu tư vào năng lượng tái tạo còn ít, đặc biệt là điện gió ngoài khơi và LNG, vốn được coi là trụ cột trong chuyển dịch cơ cấu nguồn điện để đảm bảo an ninh năng lượng. Các chuyên gia nhận định rằng quá trình hiện thực hóa tiềm năng này đang bị chậm lại đáng kể.

Mặc dù Quy hoạch điện VIII đã điều chỉnh mục tiêu phát triển mạnh điện gió ngoài khơi và điện khí LNG, song đến nay chưa có dự án điện gió ngoài khơi nào được triển khai thực tế. Chỉ có 3 trong số 13 dự án LNG hiện hữu đang đúng tiến độ. Nguyên nhân chủ yếu đến từ ba “nút thắt” lớn: thiếu cơ chế giá điện rõ ràng và hấp dẫn; thủ tục đầu tư – phê duyệt dự án còn chồng chéo; đặc biệt là khó khăn trong huy động vốn, cả vốn đầu tư ban đầu lẫn vốn vận hành dài hạn.

Nếu không tháo gỡ các “nút thắt” này, rất khó để đạt mục tiêu mà Quy hoạch điện VIII điều chỉnh và cam kết Net Zero đặt ra. TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, nhận định rằng dòng vốn này sẽ không tự chảy đến nếu không có hệ sinh thái tài chính xanh rõ ràng, cơ chế bảo lãnh tín dụng hợp lý và hành lang pháp lý minh bạch, ổn định lâu dài.

Việc chưa có bộ tiêu chí thống nhất đánh giá dự án xanh, chưa có thị trường trái phiếu xanh phát triển đầy đủ, cũng như thiếu cơ chế ưu đãi thuế – phí đang khiến dòng vốn xanh vẫn còn chảy chậm. Theo khuyến nghị của nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế, Việt Nam cần khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý về tài chính xanh.

Một số giải pháp được đề xuất bao gồm ban hành tiêu chuẩn quốc gia về dự án xanh để các tổ chức tài chính có căn cứ thẩm định; tạo lập thị trường trái phiếu xanh với cơ chế ưu đãi về thuế, tín dụng và quy trình phát hành đơn giản; khuyến khích các ngân hàng thương mại phát triển sản phẩm tín dụng xanh thông qua hỗ trợ lãi suất, chia sẻ rủi ro từ quỹ bảo lãnh; thành lập các quỹ tài chính xanh quốc gia để làm “vốn mồi”, thu hút thêm các nguồn lực từ khu vực tư nhân và quốc tế.

Trong bối cảnh dòng vốn quốc tế còn dè dặt, sự vào cuộc chủ động của các doanh nghiệp nhà nước hàng đầu như Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ là cú hích quan trọng. Với năng lực tài chính, uy tín quốc tế và vai trò trong ngành năng lượng, các doanh nghiệp này có thể làm “cầu nối tín nhiệm” giữa Chính phủ và nhà đầu tư quốc tế.

Việt Nam đã cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, đồng thời đặt mục tiêu phát triển điện gió ngoài khơi và LNG thành trụ cột an ninh năng lượng quốc gia. Tuy nhiên, để biến các mục tiêu thành hiện thực, cần có những hành động cụ thể và quyết liệt ngay từ bây giờ.