Trong bối cảnh mạng xã hội đang phát triển một cách nhanh chóng và mạnh mẽ, việc minh bạch hóa hoạt động quảng cáo thông qua người có ảnh hưởng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng mà còn góp phần duy trì sự minh bạch và lành mạnh của thị trường.
Sự phát triển của mạng xã hội đã làm thay đổi hoàn toàn cách thức mà người tiêu dùng tiếp cận thông tin và đưa ra quyết định mua sắm. Ngày càng nhiều người tiêu dùng dựa vào ý kiến và trải nghiệm của người thân, bạn bè hoặc những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội – những cá nhân thường chia sẻ những trải nghiệm cá nhân, tạo nên cảm giác gần gũi và chân thực. Tuy nhiên, chính sự tin tưởng này cũng dễ bị lợi dụng. Nhiều người có ảnh hưởng và nhãn hàng đã lồng ghép nội dung quảng cáo vào các bài đăng mà không công khai là quảng cáo, khiến người xem nghĩ rằng họ đang được giới thiệu sản phẩm một cách chân thành.
Tình trạng này dẫn đến việc người tiêu dùng không thể đưa ra quyết định mua sắm một cách tỉnh táo và sáng suốt. Đặc biệt, khi người tiêu dùng tin tưởng tuyệt đối vào lời khuyên từ người nổi tiếng mà không nghi ngờ gì về mục đích thật sự phía sau, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Thực tế đã cho thấy nhiều người tiêu dùng bị cuốn theo cảm xúc cá nhân và tin tưởng vào những lời giới thiệu mà không biết rằng đó là quảng cáo. Điều này dẫn đến tình trạng mua phải sản phẩm không đúng chất lượng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn của người dùng.
Đại biểu Tạ Văn Hạ, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, đã chỉ ra rằng tình trạng quảng cáo trá hình đang len lỏi trên các nền tảng số và ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý của giới trẻ, đặc biệt là trẻ em. Nhiều nội dung quảng cáo mang tính dung tục, lệch chuẩn văn hóa, hướng tới việc câu view và gây hiệu ứng đám đông, làm xói mòn giá trị đạo đức.
Một trong những giải pháp quan trọng được đề xuất là yêu cầu người truyền tải quảng cáo phải được kiểm soát và chứng nhận năng lực, tương tự như hướng dẫn viên du lịch. Các nền tảng mạng xã hội cũng phải chịu trách nhiệm trong việc kiểm duyệt và xác thực danh tính, mục đích của người truyền tải nội dung thương mại.
Nghị định 55/2024/NĐ-CP ngày 16/5/2024 của Chính phủ đã quy định rõ khái niệm người có ảnh hưởng và trách nhiệm của họ trong việc thông báo trước cho người tiêu dùng về việc mình được tài trợ để cung cấp thông tin về sản phẩm. Nếu không công khai điều này với người tiêu dùng, hoặc cung cấp thông tin không chính xác, không đầy đủ, họ sẽ bị xem xét xử phạt hành chính.
Để bảo đảm quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng và xây dựng một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng, yêu cầu đặt ra là các chủ thể tham gia – tổ chức, cá nhân kinh doanh và người có ảnh hưởng – phải tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về cung cấp thông tin và trách nhiệm minh bạch trong hoạt động quảng cáo.
Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ cũng cho rằng cần phải có quy định chặt chẽ về người truyền tải thông tin quảng cáo, yêu cầu những người này phải được đào tạo, cấp chứng chỉ và cập nhật kiến thức định kỳ. Bên cạnh đó, các nền tảng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm kiểm soát, thay vì chỉ làm trung gian giữa người bán và người quảng bá sản phẩm.
